Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pomiędzyzwolennikamizakaźnejimiazmatycznejteoriiepidemiizostał
rozstrzygniętydopierowpołowieXXwieku.
Wedługteoriimiazmatycznejprzyczynątakichchorób,jakcholera,dżuma
czyospa,byłonmorowepowietrze”-miazmatywydobywającesięzwnętrz-
nościziemi.Natomiastteoriazakaźnaprzyjmowałaistnienieniewidocznych
czynników,któreprzenosząchorobyzjednegoczłowiekanadrugiegowbez-
pośrednimkontakcielubzapośrednictwemwody,jedzeniaczypowietrza.
WspomnianejużwpoprzednimrozdzialedokonaniaSnowawXIX-
-wiecznymLondyniestanowiąprototypbadaniakliniczno-kontrolnego.
Jegoodkryciepołączonezinterwencjąprzyniosłopowiewracjonalizmu
doówczesnejmedycyny.NiemiazmatyLondynu,apiciezanieczyszczonej
wodybyłoprzyczynąepidemii.WykryciebakteriiprzezKochaiPasteura
stanowiłoprzypieczętowaniezwycięstwateoriizakaźnej.
Opanowaniewiększościgroźnychchoróbzakaźnychnękającychludz-
kośćodzaraniadziejów,atakżecałkowitalikwidacjaniektórychznich
pozwoliływdrugiejpołowieXXwiekuzwrócićuwagęnauwarunkowania
rosnącegorozpowszechnieniachoróbniezakaźnychiudoskonalaćnietylko
metodyobserwacji,alerównieżnarzędziabadawcze.
Zanimzdefiniujemypojęcieepidemiologiiipodejmiemypróbęokreśle-
niajejpodstawowychcelóworazobszarudziałań,wartoprzypomnieć,iż
długoprzedpodjęciembadańnadidentyfikowaniemczynnikówwywołują-
cychchorobymożliwebyłopodejmowanieinterwencji,uktórychpodstaw
leżałaobserwacja.
Rozwójepidemiologiiopierałsięwrównymstopniuna:
►
tworzeniuzasobuwiedzyoczynnikachwpływającychnazdrowiejed-
nostekipopulacji,
►
wypracowaniumetodbadańepidemiologicznych,pozwalającychroz-
strzygnąć,cozdrowiuszkodzi,acozdrowiewspiera.
WPolscehistorianadzoruepidemiologicznegooraznadzorunadzespo-
łemczynnikówokreślanychjakowarunkidlazdrowiawiążesięściślezpo-
wstaniemidziałalnościąPaństwowegoZakładuHigieny1,doktóregoznacz-
niepóźniej,jużpoIIwojnieświatowej,dołączyłyinnekolejnopowstające
instytucjezajmującesięposzczególnymidziedzinamizdrowiapublicznego.
2.1.2.Defnicjaizakresepidemiologii
Epidemiologia(gr.epi–na;demos–lud;logos–nauka)jesttonaukaorozpo-
wszechnieniuwokreślonychpopulacjachzwiązanychzezdrowiemstanówlubzda-
1AktualnieNarodowegoInstytutuZdrowiaPublicznego.
16