Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§2.Stosunekpoznawczyijegoanaliza
47
wrodzonawsensieKartezjusza,wrodzonafilogenetycznieczyteżnabytaon-
togenetycznie,chociażnatywistamożeumieścićwniejwięcej(kartezjańskie
idee,czas,przestrzeń,gramatykęitd.).Semantycznąteoriępoznaniamoże
uprawiaćzarównoracjonalista,jakiempirystagenetyczny.
(DG6)Wzwiązkuz(1)orazuznaniemlogikizaelementuniwersalnej
kompetencjiepistemicznejpojawiasięnatychmiastpytanieowielośćlogik
iznaczeniategofaktudlarozważanegoproblemy.Trzebawyraźniepowiedzieć,że
definicjalogikiprzezCn,takjakzostałotouczynionew(2),dotyczylogiki
klasycznej.Itensystemjesttraktowanykomponentkompetencjiepistemicznej.
Niejesttojedynestanowisko.MożnazdefiniowaćfunkcjeCnodpowiadające
innymlogikom,np.intuicjonistycznej,wielowartościowejitd.Zakażdymrazem
winnobyćjednaktak,żeodpowiednialogikajestpełnaiskładasięzformuł
będącychkonsekwencjamizbiorupustego.Problemsprowadzasiędopowodów,
dlaktórychdanakonsekwencjalogicznareprezentujelogikęjakotaką.Przyjęte
tutajrozwiązaniewybieraklasycznąlogikęjakotęwłaściwą,gdyżjesttosystem
najpowszechniejakceptowanywtejroli,najprostszyinajogólniejszy.Niebez
znaczeniajestfakt,żerozumowanianatematlogiknieklasycznychsąprzeprowa-
dzaneprzyużyciulogikiklasycznej,nawettychjejreguł,jakiesąodrzucaneprzez
danąlogikęprzedmiotową(por.uwaginatematlogikiintuicjonistycznejwrozdz.
XIII§4).Niewykluczatomożliwościlokalnegostosowanialogiknieklasycznych,
np.konstruktywnejwanaliziekryteriówprawdy(por.rozdz.IX§2).
(DG7)CzydefinicjalogikizakładazkoniecznościokreślonewłasnościCn?
(2)rozstrzygam.in.,żemamyconajwyżejprzeliczalniewielezdańorazto,że
wszelkieinferencjesąopartenaskończeniewieluzałożeniach(finitystyczność).
Pierwszamożebyćtraktowanajakoodzwierciedleniefaktu,żenaszjęzykjest
potencjalnienieskończony,awiecmożebyćuzupełnianywkażdymmomencie,
adruga,żerozumowaniaprzeprowadzaneprzezludzkiepodmiotypoznawczesą
skończonewsensiekorzystaniazeskończonychzbiorówprzesłanek.Niemniej
jednak,możnarozważaćsystemylogiczneznieskończonymiformułamiczy
znieprzeliczalnymzbioremzdań.Sątojednakkonstrukcjeczystoabstrakcyjne,
aważniejsząrzecząjestto,iżichopisjestdanywfinitystycznymmetajęzyku.
Osobnymproblememjestmonotoniczność(por.(2c)).Znaczytom.in.,żedodanie
nowejinformacjinieuchylawcześniejwyprowadzonychzdań,tj.jeśliInjest
nowąinformacją,toCnX;Cn(XdIn).Tymczasemczęstozdarzasię,żenowa
informacjazmuszadoodrzuceniapoprzednioakceptowanychzdań.Załóżmy,że
wybieramysiędookreślonegokinanapodstawiewcześniejprzeczytanego
repertuaru.Potemjednakzostajeonzmieniony,comożesprawić,żezdanie
uznanenapodstawiepewnegozbioruinformacji,powiedzmyX,zostajeodrzucone
napodstawiestosowanegozbioruXdIn.Wzwiązkuztympowstałalogika
niemonotonicznazajmującasięschematamiwnioskowania,wktórychzależność
(2c)niezachodzi.Teoriatamawyrafinowanąpostaćformalną(por.Marek,
Truszczyński1993;por.Brewka1991dlamniejformalnejprezentacji),podobnie
