Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
IzabelaKosyl
urzędukimśzarównoszlachetnieurodzonym,jakicnotliwym:nJakoż-
kolwiekterzeczyidą,mymamyPanaBogaprosić,abynamhetmany
dawałmężne,szczęśliwe,bogateizzacnychastarożytnychdomówsyny,
wszakżetymsposobem,żechudymipachołki,byjednocnotliwibyli,
gardzićniemamy”(Hetman,s.8).
SwoistyrelatywizmPaprockiegowiążesię,jaksłuszniezauważył
SławomirBaczewski,zjegozmianąpostrzeganiaszlachectwa:nZwol-
nościicnotypolitycznejjakogłównychskładnikówszlachectwapunkt
ciężkościprzeniósłnaetosrycerski,asamącnotęutożsamiłzmęstwem,
redukującjejtreśćpolityczną”39.
ZalecenieautoraPanoszy,abypodczasnominowaniakandydatów
nastanowiskohetmananiepomijaćszlachcicówmniejzamożnychoraz
niższegorodu,przeczysądowiMagdalenyPrzybylskiejtwierdzącej,za
KarolemKrejči,utwórzawieraopisprzymiotówSamuelaZborow-
skiego,którynależałprzecieżdojednegoznajbogatszychinajbardziej
znamienitychrodów40.PodawaneprzezpisarzawHetmanieradyzdają
siębyćpodyktowaneraczejwojskowympragmatyzmemorazerudycją
literackąniżchęciąopisaniazaletZborowskiego.Ideałnajwyższegodo-
wódcyzawartywutworzejestkompilacjąznanychPaprockiemuparene-
tycznychtekstóworazcechkilkucenionychprzezniegowodzów,anie
literackimopisemSamuelaZborowskiego.Niemaprzesłanek,bysądzić,
żeobrazzawartywHetmaniedotyczyjednejkonkretnejosoby.Paprocki
poznałwswoimżyciuwieluwybitnychdowódców,aniektórychznich
mógłobserwowaćnaplacuboju.Wymienićwtymmiejscunależy
chociażbypiastującychurządhetmana:MikołajaMieleckiego,Jerzego
JazłowieckiegoczyJanaZborowskiego.WykreowanyprzezPaprockiego
wzórwodzawydajesięzatembyćnieskonkretyzowanymnośnikiem
idealnychwartościszlacheckich,omawianychniejednokrotnieprzez
ówczesnychteoretykówwojskowości41.
KolejnepodrozdziałypoświęcaautorHetmanazaleceniom,wjaki
sposóbpowiniengłównodowodzącywybieraćswoichrotmistrzów
idziesiętników.PodobnewskazówkiznajdujemyrównieżuSarnickiego,
39S.Baczewski:Szlachectwoł,s.153.
40Zob.K.Krejči:BartolomějPaprockizHloholaPaprockéVůle.Život-dilo-forma
ajazyk.Praha1946,s.44;M.Przybylska:HetmanBartoszaPaprockiegoł,s.56.
41Wymienićtutajnależydzieła:StanisławaŁaskiego(Sprawipostępkówrycerskich
iprzewagiopisaniekrótkieznaukamiwtejzacnejzabawiepotrzebnemi.W:Stanisława
Łaskiego,wojewodysieradzkiego,pracenaukoweidyplomatyczne.Wyd.A.Zawadzki.
Wilno1864.http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=80515(dostęp:1.12.2016)),Sta-
nisławaSarnickiego(Księgihetmańskieł),AndrzejaFryczaModrzewskiego(Opo-
prawieRzeczypospolitej.Przekł.C.Bazylika.Warszawa1953).