Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16DorotaFox
Połączenierytuałuicodzienności,choćdośćryzykowne,pozwala,oma-
wiającproblempiosenki,właściwiezarekomendowaćjejcharakter,atakże
rozlicznefunkcje.Przyokazjipozwalaustrzecsięnpolowaniazdzirytemna
kolibry”-jakniezwykletrafnieujmowałniebezpieczeństwozastosowania
skomplikowanejaparaturybadawczejdoopisuianalizyprzedmiotu-dro-
biazgu,utworuniepretendującegodomianadziełasztukiorozbudo-
wanejformie,jakimwłaśniejestpiosenka,zwłaszczapopularna,krytyk
międzywojniaWładysławJ.Evert
2
.Boprzecieżpiosenka-towarzyszka
codzienności-stworzonazostała,bywyrażaćcałyrejestrbieżącychdo-
świadczeńinadawaćmonotoniipowtarzanychczynnościwalorpewnego
porządku,możesłużyćjakoformaekspresjityleżindywidualnej,cogru-
powejrozmaitymcelom.Góralskaprzyśpiewkaprzerywałanużąceprace
rolnika;murzyni,zapośrednictwemworksongsusprawnialimechaniczne
czynnościnaplantacjach,wykonującjewrytmiepiosenki,wyładowując
zmęczenielubmuprzeciwdziałając;żołnierskamarszowapiosenkanie
tylkoumożliwiałautrzymaniesięwszeregu,aledalekiemarszeczyniła
znośniejszymi.Piosenkaokraszałabiesiadyizabawy,awplatanawobyczaje
zarównoświeckie,jakireligijnekonkretnychspołecznościwzbogacała
swójliryczno-melicznyschematorozmaitegatunkiiodmiany.Piosenka
właśnie,aniepieśń,którejbliżejdoobrzędu,ceremoniiicelebracji,przez
bogactwokonwencjiiform(zarównowzakresiesztukisłowa,jakimuzyki),
różnorodnątematykęutrwalała,ba-manifestowaładoznania,przeżycia,
marzenia,skargiiradości,atakżezwyczajność.Jejkruchaforma,ulotność,
fragmentarycznośćwreszcieupodabniałyjądocodzienności.Egalitarny
charakterpotwierdzałapowszechnośćużyciapiosenkiwróżnychsytu-
acjachiokolicznościach,zgodniezaktualniespełnianąprzezśpiewającego
rolą,wzakresiedoraźnychpotrzeb.Możnazatemspojrzećnapiosenkęjak
najednozwielulusterstworzonychprzezczłowieka,bymógłsięwnich
rozpoznać.Jeślitak,tomożewartoująćjąwkategoriachrytuału,który
EmileDurkheimokreślasposobem,wjakispołeczeństwokontempluje
samosiebie3.
2W.J.Evert,KlejnotyWarszawywMorskimOku,nPolskaZbrojna”1928,nr300.
3
E.Durkheim,Elementarneformyżyciareligijnego.SystemtotemicznywAustralii,przeł.
A.Zadrożyńska,Warszawa1990,s.35.
