Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kaznodziejenauczajątychzasad,rodzipodejrzenie,żezbytczęstowyznawcy
rozmijalisięztymizasadamiwpraktycznympostępowaniu(Kozyr-Kowalski,
1967).Pocóżtylemówićozasadach,któresąspostrzeganepowszechnie?Czy
pracajestzatemtakąsamąkategoriąmoralnąjakmęstwoimiłość?Czydo
faktu,żektośrzetelniewykonujeswojąpracę,możnaprzywiązywaćtakąsamą
wagęjakdouratowaniaprzezdanąosobężyciainnejosobie?Tojednoznaj-
trudniejszychpytań,którepozostajebezodpowiedzi.Zresztąwsamejfilozofii
moralnościmożnadostrzechierarchięwartościizasadmoralnych,jednesą
cenionewyżej,inneniżej(Brzezińskiiin.,2009).Biorącpoduwagęgotowość
domoralnegopostępowania,czylicnoty,możnazauważyć,żepracowitośćnie
jesttakąsamącnotąjakmęstwo.Wramachetykimożnabowiemwyróżnić
cnotywiększeimniejsze(Grondona,2003).Różnegrzechyniewzbudzajątakiej
samejnegatywnejreakcjiemocjonalnejiskłonnościdoocenianiawkategoriach
właściwe-niewłaściwe;możnamówićogrzechachciężkichilżejszych.Choć
rozumiemintencjęWojciszkegoiBaryły,którzynajprawdopodobniejprzyjęli,
żewkulturachprotestanckichtakiegorozróżnieniamiędzypracąapozostałymi
kategoriaminiebyło,azasadymoralne,cnotyigrzechymiałypodobnąwagę
(por.Kowalski,1988).
NapodstawiebadańWojciszkego,BaryłyiDolińskiegomożnajedynie
stwierdzić,żePolacycharakteryzująsięniższąetykąproduktywnościiniższą
tendencjądoocenmoralnychzachowańzwiązanychzpracą,oszczędzaniem,
ogólnieztzw.produktywnością.Jednocześnienależydodaćspostrzeżenie,żenie
wiadomotaknaprawdę,jakąetykąproduktywnościcharakteryzująsięprzed-
stawicieleinnychkulturczyteżnarodów.Wydajesięjednak,żewspomniani
autorzy,formułującipublikująctakiewnioski,chcielibardziejskłonićPolaków
dorefleksji,niżosadzićichwkontekścieinnychkultur.DodatkowodlaWoj-
ciszkegoiBaryłyetykaproduktywnościbyłajednymzpięciukodówetycznych
izbadalijąjakojednązwieluperspektywocenianiamoralnego.Wksiążcetej
staramsięukazaćtezę,żeniższystopieńmoralizacji(czylizwiązaniazkatego-
riamidobraizła)zachowańdotyczącychpracyjestraczejperspektywąogól-
noludzką(anietylkopolską),atakzwanaetykapracytoprzedewszystkim
zestawpojęćnjakpowinnobyć”
,awięc,psychologicznierzeczbiorąc,wiedza
normatywna,niekonieczniezwiązanazperspektywąmoralności,czylikatego-
riamidobraizła(Reykowski,1993).
Wielebadańetykipracyprzedstawionychwprezentowanejmonografiikaże
traktowaćtenkonstruktjakojednowymiarowy.Przywoływanejużbadania
DolińskiegoorazWojciszkegoiBaryłytakżewtymnurciesięmieszczą,po-
dobniejakanalizydotyczącezwiązkówetykipracyzzaangażowaniemwpracę
iorganizację(przeglądtychbadańzob.Brown,1996).Możnazauważyćzatem
pewnąlukę,amianowiciebrakopracowańdotyczącychwymiarówetykipracy
orazanalizyzwiązkówtychwymiarówzinnymikonstruktamifunkcjonującymi
Wprowadzenie
wperspektywiepsychologiipracyiorganizacji,takimijakwspomnianezaanga-
żowanie.Pewnekonceptualizacjeetykipracyzmierzająteżdotego,abyprzed-
stawićjąjakoelementszerszegokonstruktu,jakimjestzaangażowaniewpracę
11
