Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Otłumaczeniu
Eureki
.Słowoodtłumacza
13
starałemsięDdochowaćwierności”oryginałowi,zgodniezrzeczonąstrategią
egzotyzacji.Awszystkopoto,byumożliwićpolskiemuodbiorcymożliwie
najpełniejszykontaktzarcydziełemPoego,bypozwolićmuwczućsięwrolę
czytelnikaangielskiejwersjitekstu,by-żeposłużęsięswojąwłasnąmetaforą
przekładu-usłyszałmelodięnajbardziejzbliżonądooryginału,choćzagraną
nainnychinstrumentach.
Biorącpoduwagęzłożonośćsemantyczno-syntaktyczną,licznealuzje,wtym
dowłasnychutworówPoego,orazkonteksthistoryczny,starałemsięmimo
wszystkozachowaćDzłożoność”oryginałuispecyfikęjegoepoki.Mamjednak
pełnąświadomość,żetekstprzekładu,którypowstawałwhermeneutycznym
procesieinterpretacji,musiałprzecieżodzwierciedlaćnietylkotreśćorazstyl
autora,lecztakżeczas,wktórymdokonałemtłumaczenia,czylirok2018.
Jestteżoczywiste,żerecepcja,atymsamymzrozumienieEurekipoponad
170latachodjejpowstaniasązgołaodmienneniżtużpojejpublikacjichoćby
dlatego,żedzisiajwiemynieporównaniewięcejoWszechświecie,alearcy-
dziełoPoegojestibędziejednymznielicznychwliteraturzeświatowejprzy-
kładówtriumfuludzkiejintuicji,bezktórejniebyłowielkichprzełomowych
odkryćwnauce.
Kończąc,zacytujępolskiegonoblistęCzesławaMiłosza,którywszkicu
Ogorliwościtłumaczapisał:
Zważywszynaodpowiedzialność,należałobydziesięćrazyzastanowićsięprzedkażdą
decyzjątłumaczeniairozważyćzawczasuwszystkie,nierazniemożliwedopokonania,
trudności.(ś)Toznaczy,trzebachciećwykonaćrzeczmożliwienajlepiej,alezakłada-
jąc,żewynikbędziemniejszczęśliwy,albobardziej.Wprzeciwnymwypadkubyliby-
śmywinnilenistwaznadmiaruskrupułów,bozakażdymprawierazemjużpozaczęciu
robotymówimysobie:»Wcojazabrnąłem!«13.
Inieinaczejbyłoztymprzekładem,aleczęściowodziękimojejdetermi-
nacji,awogromnejmierzedziękiprof.ŻanecieNalewajk,którarozwiewała
mojewątpliwości,chroniącmnietymsamymprzedgrzechemzaniechania,
ostateczniepowstałtekstpolskiejEureki.
Pozostajemitylkonadzieja,żeci,którymudałosiędoczytaćEurekędo
końca,odkryjąwniejcoś,cobyłowartetegowysiłkui-zaArchimedesem
orazsamymPoe-powtórzą:Deureka!”
NowyJork,marzec2020
13CzesławMiłosz,Gorliwośćtłumacza,w:tenże,Ogródnauk,Kraków1998,s.201.
