Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział3:Nowyobszarłaciński
.................................................................
18
gdziekluczowarolaprzypadaKościołowi,jedynejinstytucjiświatarzym-
skiego,któradziękiocaleniuswoichkadristrukturzdołałazachowaćciąg-
łośćimożezastępowaćniesprawnealbozgołazanikłeinstancjeświeckie,
atakżekształcićnowewładze;toteżbiskupidoradzająksiążętom,organi-
zująobronęludności,zajmująsięzaopatrzeniemmiast;kulturazwłaszcza
stanowiwyłącznądomenękleru,który,jeślinieliczyćnotariuszywItalii
inapołudniuGalii,monopolizujeznajomośćpisma.Albowiemjesttocywi-
lizacjaanalfabetów:poziomkleruznaczniesięobniżył,arozpaddawnego
systemuszkolnegozmuszabiskupówdootwieraniaszkół,bychoćksięża
umieliczytaćipisać.Jesttowreszciecywilizacja,gdziepierwszemiejsce
wporządkuświeckimprzypadawojownikom,cooczywiściezwiązanejest
ztradycjągermańską,alerównieżznieustannymniebezpieczeństwemna-
jazduizesłabościąpaństwa;wtejsytuacjizbrojnaosłonastajesięwarun-
kiemkoniecznymwszelkiejdziałalnościprodukcyjnejiwszelkiegożycia
społecznego.
Równocześniezzakładaniemzrębówtejcywilizacjiwyłaniająsięstop-
niowozarysynowegoobszarułacińskiego,odciętegoodAfrykiiodAzji
MniejszejprzezArabów,którzypodbilipołudniowewybrzeżeMorzaŚród-
ziemnegoiprawiecałąHiszpanię.Ograniczonyprzetoodpołudnia,ogra-
niczonyrównieżodpołudniowegowschoduprzezCesarstwoBizantyjskie
–wyzuteostateczniepodługichwojnachzeznacznejczęściItalii,poza
Wenecją,Rawenną,Rzymemipołudniemkraju–obszartenotwierasię
kupółnocy,odktórejniedzieligojużżadnagranica.CesarstwoRzymskie
zwróconebyłokuMorzuŚródziemnemu.Obszarłacińskinatomiast,wyło-
nionyzwędrówkiludów,zwracasiękuMorzuPółnocnemuiGermanii,
skądmogąnadciągnąćnowefalenapastników.
Alepodwzględemkulturalnymobszartennadalznajdujesięworbicie
Rzymu,którynietylkopozostałstolicąreligijnąZachodu,alenawetumoc-
niłsięwtejroli,itowbrewwszystkimzaburzeniomwewnętrznym,wbrew
zagrożeniom,którewisząnadmiastem,wbrewtrudnościom,jakienastrę-
czająkontaktyznowymikrólestwami,choćte,coprawda,zmieniająsię
zależnieodkoniunkturpolitycznychimilitarnych.Nawetzkrajówtak
odległychjakAngliaiIrlandiaprzybywajądoRzymubiskupiipielgrzy-
mi,nierzadkokoronowani,atakżeprzyszlimisjonarzepółnocnychpogan,
spragnienipapieskiegobłogosławieństwa.Stądwłaśniewychodząlistypa-
pieskiedokrólówidostojnikówkościelnych;porady,słowazachętydla
