Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział4:Karolińskizaczątekzjednoczenia
.................................................................
23
RomaniikulminującejwprzywróceniuCesarstwanaZachodzie.Karol
WielkiogłaszasięzatemprawnymspadkobiercąCesarstwaRzymskiego
iświeckimzwierzchnikiemwszystkichinnychtworówpolitycznych,jakie
mogłybysiępojawićnapodległychmuziemiach.Stwierdzaprzeto,żejest
powołanydopanowanianadwszystkimiludamiswejpołowyświataza-
mieszkanego–tojestobszarułacińskiegoiGermanii,gdyżdrugąpołową
tegoświatawładaBizancjum–iżewtymsensierealizujeposłannictwouni-
wersalne:sprawującwładzęnadwszystkimiludami,wykraczapozaróżnice
etniczne,ucieleśniabowiemrzymskość,czyliludzkość,ipełnimisjęopatrz-
nościową,któranadajemucharaktersakralny.Nowaambicjapielęgnowana
wkuriirzymskiej–narazietylkoskrywanemarzenie,któredopieropo
jakichśdwustupięćdziesięciulatachprzekształcisięwprogrampolitycz-
ny–napotykaodtądprzeciwnikaożywionegopodobnąambicją,któryjed-
nak,wprzeciwieństwiedopapiestwa,dysponujeśrodkamipozwalającymi
natychmiastprzekućjąwczyn.Tkwituzarodekkonfliktu,którywybuch-
niegwałtowniewXIwieku.
RenovatioImperiiRomanijestfaktemnietylkopolitycznym.Równieżkul-
turalnym.Maonaoparciezjednejstronywkancelariicesarskiejiwszko-
leprzypałacowej,zdrugiejzaś–wsieciwielkichopactwbenedyktyńskich
wyposażonychwscriptoria,którymikierująopacipochodzącyzwielkich
rodów,niekiedyprawdziwipisarze:poeci,kronikarze,epistolografowie,
gramatycy,encyklopedyści.Wyrażasięwpowrociepowiekachzapom-
nieniadoliteraturyantycznej;choćwgręwchodzątylkodziełapisanepo
łacinie,wdodatkutylkopewnychautorów,toniesposóbprzecenićich
znaczeniadlaprzyszłejEuropy.Cibowiem,którychprzepisywanoiprze-
chowywanowbibliotekachklasztornych,byliliczniejsiniżci,którychrze-
czywiścieczytano.TylkosporządzeniewwiekachVIIIiIXnowychkopii
dziełautorówstarożytnychpozwoliłoprzetouratowaćznacznąliczbętek-
stów,inaczejskazanychnazagładę.Powrótdoliteraturyantycznejodno-
wiłzarazemwkulturzenapięciemiędzybiegunamisakralnymiświeckim,
tojestmiędzytradycjąchrześcijańską,biblijnąipatrystycznąatradycją
pierwotniepogańską,retorycznąifilozoficzną.Tymwłaśnienapięciem
iwywołanymiprzezniekonfliktamibędziesiękarmiłatwórczośćkultural-
naprzynajmniejdopołowyXVIwieku.Podobnieodkrytonanoworównież
sztukęantyczną,copozostawiłośladywarchitekturze,wiluminowaniu
rękopisów,wwyrobachzkościsłoniowejiwgemmach,icowwyobraże-
