Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Praworzymskieijegorolawrozwojueuropejskiejkulturyprawnej
Wtymsensierównieżprawostanowioneprzezdecyzjeparlamentu
byłotraktowanejakoprawosądowe,gdyżparlamentbyłnajwyższymsą-
demkrólestwa,mającymprerogatywysądownicze89.
Obokwymiarusprawiedliwościsprawowanegoprzezsądycommon
law,poczynającodXIVwieku,zacząłdziałaćkrólewskiSądKanclerski
(CourtofChancery),SądAdmiralicji(CourtofAdmiralty)orazoddzielony
wpoczątkuwiekuXVIzkrólewskiejPrivyCounciljakoStarChamber.Sądy
teorzekającnazasadzieequitystosowałynormyprocesowewywodzącesię
zprawarzymsko-kanonicznego90.
DlategoteżistniaływAngliidwarodzajeformacjiprawników:obok
prawnikówcommonlaw(którzykształcilisięwInnsofCourt,kolegiachorga-
nizowanychprzezkorporacjezawodoweprawnikówcommonlaw)istniała
teżformacjauniwersyteckaprawnikówkształconychiniurecivili(wUni-
wersytetachCambridgeiOxford).Ciostatniniedążylijednakdorecepcji
prawarzymskiegowAnglii,leczjedyniedozachowaniarównejpozycji
zprawnikamicommonlaw91.
Angielscyprawnicycommonlawwidzieliwyższośćangielskiegocom-
monlawnadjakimkolwiekprawemstanowionym.JohnDavies(1569–1626)
pisał:Uournativecommonlawisfarmoreaptandagreeablethanthecivilorcanon
law,oranyotherwrittenlawintheworldbesides(...)Butcertainitis,thatthe
greatandwisemenintheParliamentofMerton(...)madeanswerwithonevoice:
NolumuslegesAngliaemutari.(...)TherealmofEnglandneitherhadbeeninfor-
mertimes,norhereaftershouldberuleandgovernedbythecivillaw92.
InnyjurystaangielskiJohnSelden(1584–1654)podkreślając,żewpraw-
dziepopodbojuwyspyprzezcesarzaKlaudiuszazostałotamwprowadzone
praworzymskie,awXIIwiekunauczałtegoprawaRogeriusVacarius,to
jednakjużwXIVwieku,zaRyszardaII,IzbaLordówpodjęłauchwałę,że
praworzymskieniebędziemiałozastosowania93.Seldenstwierdzałwyraź-
nie,żeUthecommonlawofEngland(...)istheiuscivileAnglorum94.
89
Por.E.Coke,(cytowanyprzezM.Caravale,Alleoriginideldirittoeuropeoł,s.211–212):
ParliamentisthehighestandmosthonourableandabsolutecourtojjusticeinEngland,consistingintheking,
thelordsofParliamentandthecommons.
90
M.Caravale,Alleoriginideldirittoeuropeoł,s.188.
91
Tamże,s.189.
92
J.Davies,Lespremierreportdescaseetmattersenleyresoluesetadiudgesenlescourtsdelroyen
Ireland(cytowanyprzezM.Caravale,Alleoriginideldirittoeuropeoł,s.191).
93
J.Selden,TheHistoryofTytes(cytowanyprzezM.Caravale,Alleoriginideldirittoeuropeoł,
s.193).
94
Zob.M.Caravale,Alleoriginideldirittoeuropeoł,s.193.
64