Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
ElżbietaSZYSZLAK
Tureckieugrupowaniapolityczne–RuchnarzeczPrawiWolności(DPS)
iDemokracinarzeczSolidarności,OdpowiedzialnościiTolerancji(DOST)
Jednymzeskutkówpolitykiwobecmniejszościtureckiejrealizowanejprzezrząd
komunistycznywlatach80.ubiegłegostuleciabyłaaktywizacjapolitycznaTurków.
Wroku1984rozpocząłdziałalnośćnielegalnyNarodowyRuchWyzwoleniaTurec-
kiego.Właśniedoniegonawiązywałwmomenciepowstania-w1990roku-Ruch
narzeczPrawiWolności(DPS)(Stankov,2004,s.206).Ugrupowaniejakogłówny
celokreślałoobronęprawiwolnościwspólnotetnicznych,religijnychikulturowych
ideklarowałopodjęciedziałańnarzeczwprowadzeniawBułgariiregulacjiwewnętrz-
nychsłużącychtakokreślonemucelowiizgodnychznormamiizasadamimiędzy-
narodowymi.JednocześnieDPSodcinałsięodjakichkolwiekdziałańocharakterze
nielegalnymiseparatystycznym.NajegoczelestanąłAhmedDoğan(Arndt,2013,
s.12;Bieniek,2013,s.11).Mimo,żeRuchoficjalnienieokreślasięjakopartiaet-
niczna-byłobytowszakniezgodnezzapisamibułgarskiejustawyzasadniczej,wy-
kluczającejmożliwośćtworzeniatakichpodmiotówpolitycznych(Genov,2010,s.38)
-tojużodpierwszychwyborówz1990rokuzdecydowanąwiększośćjegoelektoratu
stanowiliTurcyiwiększośćczłonkówtejmniejszościwybieraławłaśnietougrupo-
wanie.ZyskałwówczastakżepoparciewśródznacznejczęściPomakówimuzułmań-
skichRomów(Eminov,2000,s.146).Początkowougrupowaniewalczyłoonaprawę
krzywdspowodowanychpolitykąasymilacji,wolnośćreligijnąirestytucjęmajątków,
dosprzedaniaktórychzmuszonoTurkówemigrującychzBułgarii.Zczasemstałosię
aktywnymobrońcąprawmniejszościnarodowych,adojegozasługzaliczasięm.in.
wprowadzenieprawadonaukiwjęzykumniejszościowym(Stankov,2004,s.206).
Odpoczątkudziałalnośćugrupowaniawzbudzałalicznekontrowersjewśródbułgar-
skichpolityków,wskazujących,iżjestpartiąstricteetniczną,atajemnicąpoliszynela
stałsięfaktzyskaniaprzezRuchmonopolunareprezentowaniemniejszościtureckiej,
jakrównież,żegrosjegowyborcówkierujesięwswejdecyzjiwzględamireligijnymi
(Genov,2010,s.38).Wzwiązkuzczympróbowano,bezpowodzenia,doprowadzić
dodelegalizacjipartii,jakrównieżizolowanojąwparlamencie(Bieniek,2013,s.13).
NiemniejzczasemDPSzyskałopozycjępartiirelewantnej,wchodzącdokolejnych
koalicjirządowych,gdziejejprzedstawicieleobejmowalistanowiskaministrówiwi-
ceministrów,niejednokrotniepełniłtakżerolęnjęzyczkauwagi”.Jednocześniewar-
topodkreślić,żepocząwszyodpierwszychwyborówparlamentarnychDPSzawsze
zdobywałmandaty,stającsięjednąznajbardziejstabilnychsiłpolitycznychwBuł-
garii.OdnotowywałrównieżsukcesywwyborachdoParlamentuEuropejskiego,jak
równieżlokalnych,wtymostatnimprzypadkunaterenachzamieszkiwanychprzez
Turkówiinnychmuzułmanów(ibidem,s.15-18).
Mimo,żeomawianeugrupowaniebardzoskuteczniezagospodarowałoturecki
elektoratiwswoichdziałaniachpodejmujeproblemyważnedlatejspołeczności,to
jestpopularnetakżewśródinnychgrupmniejszościowych,takichjakPomacyczy
Romowie,afakt,żenajejlistachznajdująsięrównieżBułgarzy,świadczyochęcipo-
zyskaniabułgarskiegoelektoratu(ibidem,s.13;por.Kasprowicz,2014,s.91-92,94).
Ponadtowartozwrócićuwagę,żepartycypacjawkolejnychgabinetachrządowych
zmuszałaDPSdouwzględnianiawswychdziałaniachszerszego,niżetniczny,intere-
supolitycznego.Niemożnatakżeokreślićjejjakopartiimuzułmańskiej,choćjestsiłą
