Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trudnobyłobyznaleźćjakiegośpolityka,któryniezauważy,pogłębiająca
sięsłabośćimperiumosmańskiegoniesieniebezpieczeństwowojnymiędzy
mocarstwamieuropejskimioposiadłościtureckie
17
.
PoglądylordaStratforddeRedcliffemogąposłużyćzawspaniałyprzy-
kładdychotomiipolitykibliskowschodniejprowadzonejprzezwiktoriański
konserwatywnyrządbrytyjski.Postępowanietureckiegospołeczeństwawy-
raźnieuwłaczałomoralnościwiktoriańskiej,alenieustannagroźbawybuchu
konfliktumiędzywielkimimocarstwamipowodowała,żeWielkaBrytania
traktowałaTurcjęjakozłokonieczne.Jednakoilepolitycyangielscyzmu-
szenibylidotolerowaniatakiejpostawy,otyleniedotyczyłotojuższeroko
pojętegospołeczeństwa.Szczególnieodczasówwojnykrymskiejikadencji
PalmerstonareputacjaTurkówwoczachBrytyjczykówgwałtowniesięze-
psuła.Niedość,żewlatach60.XIXwiekureformytanzymatuszłydość
opornie,topostępowaniePortywobecludnościnietureckiejwywoływałopo-
wszechneoburzeniewspołeczeństwiebrytyjskim.Gdywładzetureckiewbru-
talnysposóbzdławiłyrebelięnaKrecie,angielski„TheTimes”wezwałrząd
osmańskidonatychmiastowejrezygnacjizposiadanychprawdowyspyiwy-
cofaniazniejswoichwojsk,areprezentantIzbyLordów,GeorgeJohnDouglas
Campbell,książęArgyllpotępiłrządzaprotureckienastawienie.HrabiaCla-
rendon,GeorgeWilliamFrederickVilliers,ministersprawzagranicznych
wlatach1865-1866wrządzielordaJohnaRussella,wrozmowiezambasado-
rembrytyjskimwKonstantynopolupowiedział,żejedynymsposobemna
poprawęstosunkówzTurkamijestichcałkowitepozbyciesię
18
.
JednakpubliczniekonserwatywnygabinetlordaEdwardaGeoffrey’a
SmithaStanleya,hrabiegoDerby,odmówiłprzeciwstawieniasięTurcji.Pod-
czasinauguracyjnejprzemowykrólowejzokazjipierwszejsesjiParlamentu
wlutym1867r.,napisanejprzezBenjaminaDisraelegopełniącegostanowi-
skokanclerzaskarbu,wyraźniepołożononacisknapotrzebępoprawysto-
sunkówmiędzyPortąaludnościąchrześcijańskąmieszkającąwjejgrani-
cach.Podkreślonojednak,żeniemożetosięodbywaćznaruszeniemsuwe-
rennychprawsułtana
19
.
PierwszeposiedzenienowegoParlamentuotworzyłookresdyskusjimię-
dzypartiamiliberalnymiikonserwatywnyminatematrolipaństwaturec-
kiegoijegoznaczeniadlapolitykibrytyjskiej.Liberałowiekrytykowalirząd
zabrakreakcjinaprześladowanialudnościniemuzułmańskiejprzezwładze
1111111
17
BDFA,t.1,s.19.
18
R.T.Shannon,GladstoneandtheBulgarianAgitation1876,Hamden1975,s.18;H.Tem-
perley,BritishPolicyTowards…,s.165-166.
19
TheAnnualRegister...,s.3.
20