Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•MARZENALIEDKE•
jednak,żemimoiżniektóreposunięciaJagiellonapoobjęciuwładzy
sankcjonowałyjeszczekaryzapropagowanieherezji35ipotwierdzały
ograniczeniawyznaniowewobecniekatolikówwWielkimKsięstwie
Litewskim36,towładcarealizowałwpraktycepolitykętolerancji,rów-
nieżwobecprotestantów37,szczególnieodroku1552l
Kiedywięcpolscyzadeklarowaniprotestanciizwolennicyre-
formyKościołapodjęlistaraniazmierzającedopowołaniaKościoła
narodowego38,ichpowodzeniewarunkowałostanowiskomonarchy,
którymiałbystanąćnaczelepowołanejwtensposóbwspólnotywy-
znaniowejlInicjatorzytychzabiegówpokładalinadziejęwprzychyl-
nymnastawieniuZygmuntaAugustadonowychideireligijnychl
Ważnebyłowięcumacnianiewkrólutychskłonnościiprzekonanie
godowykonanianastępnychkroków,czylizwołaniasoborunarodo-
wegoiustanowienianowegoKościołalWydajesię,żesporonadziei
nato,żetaksięstanie,wiązanowPolscezautorytetemsamegoKal-
winalWdługimliściez5grudnia1554rl(2057:tl15,koll329-336),
zainspirowanysugestiamiLismanina39,reformatorzGenewyprze-
konywałwięcpolskiegowładcę,żepowinnościąmonarchyjestnie
tylkorozumiećsamemunprawdziwąwiarę”
,lecztakżeszerzyćwie-
dzęoniejwśródzajmującychniższemiejscawhierarchiispołecznej
inodzyskaćpodległych[…]poddanychzhaniebnegospustoszenia”
(2057:tl15,koll330-331)lKalwintłumaczyłteżdrobiazgowoZyg-
35Naprzykładw1550rlwydałedyktprzeciwkoróżnowiercom-zobl
AlSucheni-Grabowska,oplcitl,sl305l
36Jeszczew1551rlmonarchaponowniepotwierdziłograniczeniapra-
wosławnychwdostępiedourzędówwojewodyikasztelanawileńskiegoitroc-
kiego,wprowadzonejeszczew1413rl,choćprawdziwympowodemponowienia
tegozakazuniebyładyskryminacjapolitycznawyznawcówCerkwiprawosław-
nej,arywalizacjamiędzyRadziwiłłamiaprawosławnymIwanemHornostajem,
którywlatach1549-1551pełniłfunkcjęsprawcywojewództwawileńskiegol
ZoblMlLiedke,Odprawosławiadokatolicyzmu.RuscymożniiszlachtaWiel-
kiegoKsięstwaLitewskiegowobecwyznańreformacyjnych,WydlUwB:Białystok
2004,sl40l
37ZoblAlJobert,oplcitl,sl107l
38Anawetjużod1550rlZoblSlLitak,Odreformacjidooświecenia.Kościół
katolickiwPolscenowożytnej,TNKUL:Lublin1994,sl49l
39ZoblKlHartleb,KalwinaPolska…,sl89l
~26~
