Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
feriundolub
III
virimonetales
3
.Nazwęurzęduzapisywanowinskrypcjach
monetarnychwformieskróconej:
IIIVIR
(np.
RRC
,nr437.1,454.1),
IIIVIR
AAAFF
(np.
RIC
1,Aug.,nr326),
IIIV
(
RRC
,nr413.1)lub
AAAFF
(np.
RRC
,nr480.19).
SkrótyteobjaśniłM.ValeriusProbus(Prob.Lit.3.11:nIIIvirimonetalesaerear-
gentoauroflandofer<i>undo”),wskazującrolęurzędnikówwprodukcjikrążków
monetarnychiichbiciuwbrązie,srebrzeorazzłocie.
Opoczątkachtegokolegiumniewielewiadomo.Coprawda,podanoinforma-
cjęopowołaniujegoczłonkóww289rokup.n.e.:nConstitutisunteodemtempore
etquatuorviriquicuramviarumagerent,ettriumvirimonetalesaerisargentiauri
flatores,ettriumviricapitalesquicarceriscustodiamhaberent[ł]”(Dig.1.2.2.30),
akompetencjetychurzędnikówodnotowałCyceronsłowami:nAes,argentum,
aurumvepublicesignanto”(Cic.Leg.3.3.6;por.Cic.Fam.7.13.2),sątojed-
nakwzmiankistosunkowopóźne;brakujemateriałówpotwierdzającychtak
wczesneistnienietegokolegiumurzędniczego
4
.Wprawdzieodnalezionona
monetachzeschyłkuIIIwiekup.n.e.pewneznakiiimionamogącenależećdo
tresvirimonetales
5
,copozwalałobysądzić,żepoczątkitegourzędubyłyzbli-
żonewczasiezwprowadzeniemsystemudenarowego,jednakprawdopodobne
jestrównież,żenastąpiłotopóźniej—wIIstuleciup.n.e.Wsposóbniezbity
tresvirimonetalesdopierow
I
wiekup.n.e.zaznaczylinamaterialenumizma-
tycznymśladswejfunkcji.Pierwszymdokumentempoświadczającymistnienie
tegostanowiskajestelogiumC.ClaudiusaPulchera,cos.92,wktórympośród
pełnionychgodnościiróżnychzasługtegorzymskiegopolitykawskazano,że
byłonnIIIvira(ere)a(rgento)a(uro)f(lando)f(eriundo)”.Urządtensprawował
około110—109rokup.n.e.(zob.CIL06.1283=31586=ILS45)
6.Tryumwirowie
monetarnipracowali—przynajmniejpoczątkowo—prawdopodobnieniesy-
stematycznie,zależnieodbieżącychpotrzebfiskalnych.Pewnanieregularność
powróciławokresieschyłkowymrepubliki.Wramachswychprzedsięwzięć
gospodarczychidotyczącychzarządumennicąCezarutrwalonąjużliczbętrzech
urzędnikówmennicyw44rokup.n.e.zwiększyłdoczterech(por.Suet.Iul.41.1).
Odtądprzezpewienczaswinskrypcjachpojawiałysięzapisytakie,jak:la-
koniczne
IIIIVIR
(np.
RRC
,nr485.1,43r.p.n.e.),
IIIIVIRAAAFF
(np.
RRC
,
3Zob.np.Babelon,1901,szp.846—855;Pink,1952;
RRC
,s.593—609;Hamilton,1969,s.181—
199;Woźniak,2003,s.67—76.
4
Por.Amandry,1976,s.59—63.
5Por.RRC,s.601;Suspène,2002,s.35—41.
6
[P(ublius)ClaudiusAp(pi)f(ilius)P(ubli)n(epos)Pulcher]/[colono]sadscripsitCalesco(n)-
s(ul)cum/[L(ucio)PorcioIIIvi]r(o)coloniamdeduxitGraviscam//[C(aius)ClaudiusAp(pi)f(ilius)
C(ai)n(epos)Pulcher]/q(uaestor)IIIvira(ere)a(rgento)a(uro)f(lando)f(eriundo)aed(ilis)cur(ulis)
iudexq(uaestionum)venefici(i)spr(aetor)/repetundiscuratorvi(i)ssternundisco(n)s(ul)cum
M(arco)Perperna.Zob.RRC,nr300.
m20
Numizmatinse,jegotwórcy,władzaihisoriamCZĘŚĆI
