Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zWolteremnierobionosobieceremonii!),gdybywielkiKondeusznie
osłoniłgoswąpowagą.Łatwozrozumieć,żepodobnaatmosferamogła
oddziałaćnaprzeczulonegoRacine'aizbrzydzićmuteatr.
Tymbardziej,żedołączająsiętuiinne,głębiejsięgającewpływy.
Racine,mimoiżzbłąkanaowieczkaPort-Royal,pozostałcałeżycie
wierzącymchrześcijaninem.Aiteatrjego,pozornietakamoralny,
i–ażdoFedry–dalekiodchrystianizmu,duchowonosiwiele
znamionsurowejnaukiJanseniusa.GdyteatrCorneille'ajestraczej
optymistyczny,głositryumfalnezwycięstwowoliczłowiekanad
instynktem,zdolnośćwzniesieniasięowłasnychsiłachdozawrotnych
wyżynheroizmuicnoty,teatrRacine'aoddychardzennym
pesymizmem.Człowiek,choćbynajzacniejszy,jestwnimbezwolną
igraszkąnamiętności;najczęściejidziezaniąślepo,niepróbującnawet
walczyć:wnajszlachetniejszymswoimtypie,igdyjużnamiętność
zbytoczywiściejestzbrodnicza–jakuFedry–walczy,ale
nadaremnie.Czyżtoniejestilustracjatego,cogłoszą„samotnicy”
zPort-Royal,iżczłowiekowłasnejmocynicniejestzdolnyosiągnąć,
oileniedostąpiłaski?Wprzenikliwejanalizie,wgłębokolitosnym
pesymizmie,zjakimpatrzynadolęludzi,tychpyłkówunoszonych
przezhuraganynamiętności,jakżebardzospotykasięRacinezinnym
mocarzemPort-Royal,zwielkimPascalem!Tontenakcentujesię
szczególniesilniewFedrze:mimogreckiejkanwy,mimopogaństwa
mitów,Fedra,jakonastrójduchowy,jestniewątpliwiechrześcijanką,
itojednąznajlepszych,najgorętszych,aleowąchrześcijanką,której
Bógodmówiłłaski.LiniawewnętrznatwórczościRacine'a
doprowadziłagotedyzpowrotemdotychsurowychmurów,zktórych
wyfrunąłświetnymmotylemwzaraniumłodości.
Imłodośćtajużuleciała!PannaduParc,przedmiotnamiętnej
miłościpoety,dawnojużzmarła,wtragicznysposób,wpołogu;pojej
śmiercipoetazwiązałsięzaktorkąwielkiegotalentu,niezrównaną
odtwórczyniąjegoról,pannąChampmeslé,alezwiązekten,wktórym
poetadzieliłserceaktorkizwielomainnymi,niemiałjużcechrównej
głębiuczuć.ZresztąiChampmesléopuszczascenę,abysięzagrzebać
wjakimścichymszczęściu.Alewidmoprzeszłościjeszczerazmiało
siępodnieśćzgrobu.SłynnalaVoisin,trucicielkaiczarownica,
uwięzionaw1679iwziętanatortury,poczyniławiele
kompromitującychzeznań:międzyinnymiobwiniłaRacine'a
ozbrodniczyudziałwśmiercipannyduParc.Treśćsamejsprawy
pozostaładotądciemna;tylejestpewne,żeistniałlistpisanyprzez
ministraLouvoisdoradcystanuBazin,którykończyłsięnastępująco:
