Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Feministkiwewspółpracyzpaństwem
przyszłość”(2009:64).Nieodłącznąkonsekwencjątakwidzianegoporządkuizmiany
społecznej,relacjimiędzystrukturąajednostką,jestspecyficzneujęciewładzy,
októrejGiddenspiszewnastępującysposób:
HWładza”wznaczeniu:transformatywnazdolnośćludzkiegodziałaniapodmiotowego,jest
zdolnościąaktoradowkraczaniawprzebiegzdarzeńpoto,abyzmienićichbieg;wtym
sensiejestonaHmożnością”,którapośredniczymiędzyintencjączypotrzebąafaktyczną
realizacjąpożądanegocelu(2009:92).
Władzaniejestwięcanidobra,anizła.Odnosisiędomożliwościwykorzysta-
niaistniejącychregułizasobówprzezdziałającąjednostkępoto,aby,wsposób
zamierzonylubnie,ingerowaćwotoczenie,wpływaćnainnychisamestruktury,
osiągaćpożądaneprzezsiebierezultaty.Poprzeznieustannąwspółzależnośćod
innychaktorówiporuszaniesięwramachistniejącychuwarunkowaństruktural-
nychjednostkiniesąwpełniświadomeaniniemogąprzewidziećwszystkichkon-
sekwencjiswoichdziałań.Ichpolemanewruiwładzasąograniczaneiniepewne,
alezawszeistnieją.
Teoriastrukturacjiproponujecałościowąwizjęspołeczeństwajakostałejzmiany
iciągłościzarazem.Giddensrozważafundamentalnekwestiedlakażdejteoriispo-
łecznej–naturęludzkiegodziałania,relacjemiędzyjednostkąaspołeczeństwem,
przyczymwydajesię,żeczynito,przybliżającsiędozrealizowaniawcześniejszego
postulatuNorbertaEliasaoposzukiwaniuHsubtelniejszychnarzędzimyślenianiż
tradycyjnaantyteza»zdeterminowania«i»wolności«”(2008:221).Propozycja
GiddensatoodpowiedźnawezwanieEliasadoposzukiwaniaHnowychśrodków
myślowychijęzykowych”ijegojakżesłusznąkrytykęówczesnychnarzędzianalizy
socjologicznej.W1970rokuEliaspisał:
SamopojęcieHspołeczeństwo”matencharakterizolowanegoobiektuwstaniespoczynku
[ł].TosamodotyczypojęciaHjednostka”.Odpowiedniodotegoczujemysięciąglezmu-
szanidozupełniebezsensownychsformułowań,takichjakzwrotHjednostkaispołeczeń-
stwo”,którystwarzapozór,jakobyHjednostka”iHspołeczeństwo”byłydwiemaróżnymi
rzeczamijakstółikrzesło,jakgarnekipatelnia.Możnasiępotemwdawaćwdługiedys-
kusje,jakarelacjazachodzimiędzytyminapozórosobnoistniejącymiobiektami,choć
możenainnympoziomieswejHświadomości”słuszniezauważamy,żespołeczeństwa
składająsięzjednostekiżejednostkimogąnabywaćspecyficznieludzkiegocharakteru,
np.zdolnościdomówienia,myśleniaikochania,tylkowrelacjidoinnychidziękiniej,
azatemHwspołeczeństwie”(2010:146).
GiddenswprostodpowiadanasformułowanyprzezEliasadylemat.Dualność
struktury,społeczeństwojakostrukturacja,podmiotowośćjednostekirelacyjna
koncepcjawładzy–tokluczowekategorie,umożliwiającewyjściepozastatyczne
pojęcia.DojakiegojednakstopniateoriaGiddensajestprzydatnadobadania
zmianyspołecznej?
PrzeanalizujęwtymmiejscuteoretycznekoncepcjeMargaretArcher.Wten
sposóbstopniowodoprecyzujęteoretyczneujęciezmianyspołecznej,jakieprzyj-
mujęnaużytekswojegobadania.
