Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdzial1.
Oczekiwania,analizaliteraturyprzedmiotu...
27
Przedstawionaopiniazawierarozróżnieniapojęciowewzakresiestruktury
społecznej,którąpostrzega
jakocoś,cozawieraróżnorodneelementyanalityczne:(a)siecipozycji,(b)odpowia-
dającyjejsystemoczekiwańi(c)wzoryzachowaniaodgrywanezewzględunaoczeki-
waniaposzczególnychukładówwzajemniepowiązanychzesobąpozycji21.
HerbertBlumer,amerykańskisocjolog,jedenzgłównychprzedstawicieli
prądumyślowegoznanegopodnazwą„symbolicznyinterakcjonizm”,któryjako
pierwszyużyłtegowłaśnieterminu,uważa,że
wybórokreślonejliniizachowaniapociągazasobązbieżneprocesysymboliczne.Jed-
nostkioceniajązazwyczajconajmniej:(a)wymogiinnych,jakiesąwysuwanewobec
nich;(b)wyobrażeniaosamymsobie,jakietworząoninapodstawieprocesuprzyj-
mowaniarolinietylkotychobecnych,wdanejsytuacji,aletakżetych,którzywdanej
chwilisąnieobecni;(c)oczekiwanianormatywne,którychistnieniewdanejsytuacji
jestprzeznichpostrzegane;(d)dyspozycjedodziałaniawstosunkudokażdegodo-
datkowegoobiektu,jakimogąonisymboliczniewprowadzićdointerakcji22.
Zdefinicjitejwynikaistotaorganizacjispołecznej,którąjestzbiórindywidu-
alnychzachowańzdolnychdozmian.Środowiskospołeczne,narzucającjednost-
cezadaniażycioweisystemwartości,wskazującsposobyichrealizacji,umożliwia
jejocenęinnychisiebie.
ManfordKuhn,zwolennikinterakcjonizmusymbolicznego,
postrzegasytuacjespołecznejakozłożonezewzględniestałychukładówpozycjiwraz
ztowarzyszącymiimoczekiwaniamilubnormami.Interakcjetworzączęstoteukła-
dy,leczgdyzostanąonejużutworzone,ludziezachowująsiękonformistyczniewsto-
sunkudooczekiwańpozycji,zktórymizwiązalionipostawywobecsamegosiebie23.
WedługGeorge’aCasparaHomansa,amerykańskiegosocjologa,twórcybe-
hawioralnejteoriiwymiany,zwanąteżteoriąutylitarną–skrajnieredukcjoni-
stycznejteoriizachowaniaspołecznego24,„oczekiwanietowielkośćnagród,kar
lubkosztów,jakieorganizmwiążezokreślonymbodźcem”25.Bodziectosygnał
płynącyześrodowiska,naktóryorganizmodpowiadadziałaniem26.PeterMi-
chaelBlau,austriackisocjolog,twórcastrukturalnejteoriiwymiany,
uznaje,wdużejmierzepodobniejakHomans,żeludzieustalająsweoczekiwania
dotyczącetego,jakipoziomnagrodywinnyprzynieśćokreślonestosunkiwymiany.
21Tamże.
22Tamże,s.401.
23Tamże,s.403.
24P.Sztompka,Socjologia.Analizaspołeczeństwa,Wydawnictwo„Znak”,Kraków2003,s.47.
25G.C.Homans,cyt.za:J.H.Turner,Strukturateoriisocjologicznej,dz.cyt.,s.293.
26Tamże.
