Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
mroku.AutorIdeiIzauważa:nTo,comrocznieprzedstawione,przy-
bliżasiędonasnaswójsposób,pukawkońcudobramnaoczności,
[lecz]niemusiich[jeszcze]wobectegoprzekraczać[…]”2.Zjednej
stronyEdmundHusserlakcentujeswoistysposóbaktywnościtego,
cowmroku.Zdrugiejstronyzauważaon,żezmierzeniesięzmożli-
wościąstaniasiętym,conaoczniejasne,jestwysiłkiem,któryokre-
ślićmożnajakotransgresywnezmaganieżywiołów:mrokuoraztego,
cojasneiwyraźne.Tutajbowiemaktywnościświatłaorazciemności
dasiępotraktowaćjakowyznacznikiprzeciwstawnychsobiemetafi-
zycznychsfer,którychwalkadokonujesięwistocieludzkiej,swym
wysiłkiempoznawczymustanawiającejontycznąmetaforęistnienia
–łączącą(bądźrozsuwającą)to,cojasne,orazto,cowmroku…
PrzywołującyzaMarcelemMaussemteoriętransgresjiGeorges
Bataillewskazujenaistotnąrolę,takdlaspołeczeństwprymityw-
nych,jakiwspółczesnych,przeciwieństwatransgresjiizakazu3.
OpisanaprzezautorapracyLiteraturaazłologikatransgresji4eks-
plikujetuprzytymdynamikęprzekraczaniazakazujakotaką,która
zachowujetenzakazwnowym(zmienionymbowiemchęciąze-
rwaniaograniczeń)kontekście.PoprzeztęosobliwąlogikęBataille
starasięoddaćwzajemnywpływzasadniczoodmiennychodsiebie
obszarów:naturyikultury,bytądrogąuchwycićistotnącharakte-
rystykęludzkiegosposobubycia.Tutajprzekraczaniepodczasświęta
powszechnieprzestrzeganychprzezistotyludzkiezakazówwyznacza
perspektywę–nazwijmyją:krytyczną–wktórejdopieroowezaka-
zyujawniająswąkonstytuującączłowieczeństwomoc.
Zauważmyjednak,żewszelkierozważanianatematnaturyikul-
tury–określaniaorazprzekraczaniaichgranic–dokonywanesą
przeztakanieinaczejpoznawczouposażonybytludzki.Jakza-
uważawielufilozofów,międzyinnymiHannahArendt5,czynność
2E.Husserl,Ideeczystejfenomenologiiifenomenologicznejflozofi.Księgapierwsza,
przeł.D.Gierulanka,Warszawa1975,s.204.
3Zob.G.Bataille,Literaturaazło,przeł.M.Wodzyńska-Walicka,Kraków1992,
s.155.
4Por.ibidem,s.154–155.
5Zob.H.Arendt,Myślenie,przeł.H.Buczyńska-Garewicz,Warszawa1991.
