Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
O/
O
Rys.27.3.Obrazurojony
powietrze
szkło
O
O/
Rys.27.4.Płaskapowierzchniaodtwarza
wpunkcieOświatłozpunktuO1
18
27Optykageometryczna
Ciekawabędziesytuacja,gdy
5
staniesięmniejszeod
f
.Co
sięwtedydzieje?Jeśli
5ăf
,to
(
1
{5)ą(
1
{f)
iwobectego
51
jestujemne;znaszegorównaniawynikatylkotyle,żeświatłobę-
dzieogniskowanewujemnejodległości
51
,choćniewiadomo,co
tooznacza!Oznaczatozaścośbardzociekawegoibardzodobrze
określonego.Innymisłowy,wzórnaszjestużytecznyiwtedy,gdy
pojawiająsięliczbyujemne.Znaczenietegoobrazujerys.27.3.Jeśli
poprowadzimypromienierozchodzącesięzpunktu
O
,toulegnąone
załamaniunapowierzchni,aleniebędąprzechodziłyprzezognisko,
ponieważpunkt
O
leżytakblisko,żesąonejeszcze„pozarównole-
głe”.Rozchodząsięonejednaktak,jakgdybyprzyszłyzpunktu
O1
leżącegonazewnątrzszkła.Tenrodzajobrazunazywamynie-
kiedyobrazempozornym.Jeśliświatłorzeczywiściedochodzido
pewnegopunktu,toobraznazywamyobrazemrzeczywistym.Jeśli
zaśświatłopozorniewychodzizjakiegośfikcyjnegopunkturóżnego
odpunktuwłaściwego,mówimywówczasoobraziepozornym.Je-
śliwięcotrzymujemyujemne
51
oznaczato,żepunkt
O1
znajduje
siępoprzeciwnejstroniepowierzchni,pozatymzaśwszystkojest
wporządku.
Rozważmyterazinnyciekawyprzypadek,gdy
R
jestnieskończone;
wtedy
(
1
{5)`(n{51)“
0.Innymisłowy,
51“´n5
,cooznacza,że
patrzączośrodkagęstegodorzadkiego,widzimypunktwośrodku
rzadkimpozornie
n
razygłębiej.Możemytakżeposłużyćsiętym
równaniemwodwrotnejsytuacji.Takwięc,gdypatrzymynapłaską
powierzchnięwstronęprzedmiotuznajdującegosięwpewnejodleg-
łościwewnątrzgęstegoośrodka,będziesięnamwydawać,żeświatło
przychodzizodległościmniejszej(rys.27.4).Jeślipatrzymyzgóryna
dnobasenupływackiego,towydajesięonnampłytszyniżwrzeczy-
wistościito
3
4
-krotnie.Czynnik
3
4
jestodwrotnościąwspółczynnika
załamaniawody.
Wdalszymciągumoglibyśmyjeszczeomówićdziałaniezwiercia-
dłakulistego.Ktojednakzrozumiałideetuzawarte,możedalejjuż
liczyćsam.Pozostawiamywięcczytelnikowiwyprowadzeniewzoru
dlazwierciadłakulistego,nadmieniająctylko,żedobrzejestprzyjąć
pewnezałożeniatyczącesięrozważanychodległości:
1.Odległośćprzedmiotu
5
jestdodatnia,jeślipunkt
O
leżyna
lewoodpowierzchni.
2.Odległośćobrazu
51
jestdodatnia,jeślipunkt
O1
leżynaprawo
odpowierzchni.
3.Promieńkrzywiznypowierzchnijestdodatni,jeślijejśrodek
leżynaprawoodpowierzchni.
Narysunku27.2,naprzykład,wielkości
5
,
51
oraz
R
sąwielkościami
dodatnimi,narys.27.3wielkości
5
i
R
sądodatnie,natomiast
51
jest
ujemne.Jeżeliweźmiemypowierzchnięwklęsłąipoprostuprzyjmiemy,
że
R
jestwielkościąujemną,naszwzór(27.3)nadalbędziedawał
poprawnywynik.
