Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
InniwAmeryce.OdkrywaniepejzażuNowegoŚwiata–wprowadzenie
27
prezentującydaleceuproszczonąwizjęrelacjirdzennychAmerykanów
zichotoczeniem,opierającąsięnazero-jedynkowejzasadzie:będący
bohateramifilmuMajowiealbonadmiernieeksploatująiwyniszczają
ekosystem44,albowogóleniepodejmująwysiłkuświadomegokształ-
towaniapejzażu.
PodobnychstereotypówunikaAtanarjuat,biegacz(Atanarjuat,2001)
-filmukazującyżyciewprekolumbijskiejAmerycezperspektywyInui-
tów,zrealizowanyprzezprzedstawicielatejkultury,ZachariasaKunuka.
Krajobrazytuprezentowanenienosząznamionaniwidokówkizmroź-
nychkrain,anikontemplacyjnychpejzażycharakterystycznychdlaslow
cinema.Dlabohaterówniesąonezresztąwogólekrajobrazami-tora-
czejmiejsce,wktórymżyją,polują,kochająiumierają.Obrazrozległych
równinpokrytychśniegiemstanowiprzedewszystkimtłodlaepizodu
zżyciapewnejspołecznościdotkniętejprzezzło,któretrzebaprzezwy-
ciężyć.Długieujęciaplenerów-wktórychzresztązawszewidocznajest
ludzkasylwetka-niesątutajpodporządkowaneideomfilmowegoneo-
modernizmu,leczrytmowiżyciabohaterów,wktórymjednakże-obok
codzienniewykonywanejpracy-pojawiająsięmomentyniecodzienne
itrudne;wkońcuAtanarjuat…jestopowieściąozazdrościizbrodni,
zawierającąnietylkoobrazyprzemocy,lecztakżedynamicznąakcję.
Wfilmiebędącymzarównouniwersalnąopowieściąozłuimoż-
liwościjegopokonania,jakiobrazemlokalnejkultury,amerykański
pejzażniejestaniodkrywany,anirekonstruowany,stanowibowiem
okolicędoskonaleznanąbohateromitwórcom,przestrzeń,wktórej
nnastępujepogodzenienaturyikultury,tego,cowniósłczłowiek,itego,
cowniosłanatura”45.Coznamienne,wdzieleKunukarównieżpojawia
sięInny-niesąnimjednakeuropejscykolonizatorzy(bohaterowienie
mająznimiżadnejstyczności)anitymbardziejrdzenniAmerykanie
imznanewczasachprekolumbijskich:polowanienaniewolnikówihandelnimista-
nowiływszakaktywnośćtypowądlakonkwistadorów,aokrutnagra,wjakązostają
wpewnymmomencieuwikłanibohaterowie,przywodzinamyślrozrywkinieMa-
jów,leczrzymskichwidzówwalkgladiatorów.Zob.A.vonTunzelmann:“Apoca-
lypto”andtheendofthewrongcivilisation.https://www.theguardian.com/film/2008/
nov/06/periodandhistorical-melgibson(dostęp:18.08.2018).Zob.także:G.Aldana:
WhereWastheMayaCivilizationinMelGibson)s“Apocalypto”?http://www.laprensa-
sandiego.org/archieve/2006/december15-06/maya.htm(dostęp:18.08.2018).
44Niebezznaczeniawydajesięfakt,żewfilmieGibsonapojawiająsięteż
nieścisłościzwiązanezczasemakcji.Chociażfinał,ukazującyprzybyciehiszpań-
skichkonkwistadorów,sytuujeopowiedzianąwfilmiehistorięnapoczątkuXVI
wieku,toprzecieżukazanywApocalyptokryzyscywilizacjiMajów,spowodowany
klęskąsuszy,miałmiejsceznaczniewcześniej,book.800-900rokun.e.Zob.
A.vonTunzelmann:“Apocalypto”…
45B.Frydryczak:Krajobraz…,s.209.
