Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pejzażzaoknem.Europejskiewidokówkifilmowe-wprowadzenie
11
dencjędoemancypacjipejzażuznarracjifilmowej,wydobyciagojakobo-
haterapostawionegonarównizbohateremludzkim,dograniakrajobra-
zem,koniecznościdostrzeżeniagoniewcharakterzetła,leczzasady,która
organizujedramaturgię.Przykładytakichstrategiisąliczne:jużwlatach
siedemdziesiątychubiegłegostuleciaDanièleHuilletiJean-MarieStraub
uczynilidominantąswychfilmówsampejzaż,któryngrał”głównąrolę,
ndostosowującsię”doprowadzonejzofunarracji,komentarza.Wspek-
takularnysposóbkrajobrazzawładnąłwyobraźniątwórcóworazwidzów
wfilmachJeana-LucaGodarda,EricaRohmera,GusaVanSanta,Abbasa
Kiarostamiegoiinnych.
JacquesAumontwksiążceoinscenizacjiwkiniepodkreślakoniecz-
nośćwzięciapoduwagędwóchaspektów.Zjednejstronymise-en-scène
odnosisiędotradycjiteatralnej,scenyiustawieniananiejaktorów,rekwi-
zytów,stworzeniatopografiiświatafikcji,całejseriigestównarracyjnych
iprzedstawieniowych.Zdrugiejjednak-kinotonauka,sztuka,pewna
wrażliwość,wyjątkowajakość,któraniewypływajedyniezuwarunkowań
technicznych.Rohmerpisałonpięknie”
,anawetnpięknach”kinawkon-
tekściefilmowegomise-en-scène:n[…]tosprawatechniki,alewostatecz-
nymrozrachunkuzawszewfinalezmierzaonadoestetycznegoefektu”9.
Godardzkoleimówiłjużwlatachsześćdziesiątych:nPejzażtostanduszy”
,
corazintensywniejwłączającdoswychfilmówkrajobrazywodne,górskie
orazwidokinieba,które-stającsięrodzajeminterwałuczasoprzestrzen-
nego-jednocześniekażązarównopostaci,jakiwidzowipomyśleć,wi-
dzieć,przystanąć,zwolnićtempo.
Pejzażwnaturalnysposóbłączysięzobrazem.Więźtajestbardziej
widocznawjęzykupolskim(kraj-obraz)niżwefrancuskimczywangiel-
skim.Wrozwojupojęciairefleksjinadnimelementypercepcjiiobrazu
obecnebyłyzawsze.Wydajesię,iżfilmjestmediumpredestynowanym
doreprezentacjipejzażuzuwaginaswójwizualnycharakter,konieczność
inscenizacjiprzestrzenifilmowej,któraprzybieraróżneformy,zależnie
odczasupowstaniadzieła,gatunku,koncepcjiautorskiejitp.Szczególnie
przydatnewmówieniuopejzażufilmowymjestrozróżnienie,którego
dokonujeFrydryczak,piszącookolicyiwidokuwkontekściekrajobra-
zuestetycznegooraztopograficznego.Autorkaproponuje,byrozumieć
okolicęjakoprzestrzeńżyciaidziałaniaczłowieka,jegokulturowąaktyw-
ność,podczasgdywwidokuczłowiekpojawiasięjakofigura-widokstaje
siętłemjegodziałań;wytwarzającodpowiedniąatmosferęitakiżnastrój,
9Cyt.za:J.Aumont:Lecinèmaetlamise-en-scène.Paris2010,s.7.
