Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pejzażzaoknem.Europejskiewidokówkifilmowe-wprowadzenie
19
RolandBarthesukułkiedyśterminméditerranéiténaokreślenieze-
społucechspecyficznychdlapejzażuśródziemnomorskiego.Wtymuję-
ciutermintenodpowiadałbydiegeziefilmuztakimijejkomponentami,
jakodpowiedniagestykulacja,swadaczyakcentbohaterów.Oprócztego
oczekiwaneirozpoznawalnedlanśródziemnomorskości”są:odpowied-
nieświatło,upał,suchość,charakterystycznaroślinność,kamienneza-
budowaniaitp.14.Wprzypadkuaktówprzemocy,związanychzciemną
stronączłowieka,należyraczejmówićon»słodkiejzłośliwościciszy«,wła-
ściwejpejzażowiśródziemnomorskiemu,którysiękontempluje”15.Alain
Monsuważa,żezanurzeniuwkrajobraztowarzyszyhałaśliwaciszapej-
zażu,uwarunkowanatechnicznąnaturąkina,aleprzedewszystkimfeno-
menologicznąimmersjąciała(widzaiaktora)fizycznegoiwyobrażonego
wfilmowykrajobraz.Autorpostrzegazatemfilmowypejzażjakokoniecz-
nywarunekpożądanegoprocesuodbiorudzieła.Cowięcej,uważaon,iż
krajobrazjestczymśzdecydowanieprzeciwnymterytorium,niezamyka
sięnawetwnkadrze”
,przerastawszystko,pozwalającwszelkimfunkcjom
rozszerzyćsięwnieskończoność,autoryzującnliniezbiegu”(perspekty-
wę).Łączącwruchu(percepcji)to,cobliskie,ito,codalekie,pejzażjest
więczawszeobrazem(takjaknświatzaczynastawaćsięobrazem”16);ma
statusestetyczny,alejednocześniekształtujegofenomenologicznywy-
miar17obecnościczłowiekaijegopostrzegania.Kadrowanieobrazufil-
mowegoiograniczeniepejzażuprzyczyniająsiędonieskończonejwir-
tualności,potencjalnościobrazupejzażu,rozsadzenia,eksplozjikadru,
ukonstytuowaniajegonieograniczoności.
Sytuacjatastwarzaoczywiściemożliwości,bytensampejzażprze-
twarzaćwielokrotnie,zakażdymrazemkonotującinnetreści.Zjednej
stronykrajobrazmabowiem,pozawirtualnością,potencjał,którywpo-
łączeniuzmediumkinematograficznymoznaczącymwskaźnikuarchi-
wizacjiobrazówdajenarzędzieowysokimpoziomiepamięci.Zdrugiej
stronytokino(jakifotografia)przyczyniasiędowyzwalaniaiutrwalania
naszejpamięcipejzażu.Zachodzituwięcinteresującakoincydencjamię-
dzydziałaniemobrazupejzażuifunkcjonowaniemkinajakomechani-
14Za:A.Gardies:Lepaysagescommemomentnarrative.In:Lespaysagesduciné-
ma…,s.145.
15A.Mons:Paysaged)images.Essaisurlesformesdifusesducontemporain.Paris
2002,s.109.
16A.Rouillé:Fotografa.Międzydokumentemasztukąwspółczesną.Przeł.
O.Hedemann.Kraków2005,s.112.
17Zob.A.Mons:Paysage…,s.110.
