Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
9
Wstęp
podobnegosystemuwartościiświatopoglądu.TrafnieująłtoKrzysztofDąbek,który
piszącoróżnicymiędzyzwykłymobywatelemaaparatemwładzy,wskazywałna
uwypuklenieszczególnejsytuacjifunkcjonariuszapartyjnego,anieowyznaczeniezdecydowanejlinii
podziału.Granicataniebyłaostra–międzyetatowympracownikiemaparatuazwykłymobywatelem
istniałobszarpozycjispołecznych,którychzajmowaniewiązałosięwjakimśstopniuzuczestnictwem
wżyciupublicznymikoniecznościąprzyjęciaobowiązującychwnimnormdziałania4.
Niesposóbjednakwziąćpoduwagęwszystkichbohaterówflpartyjniedomyśl-
nych”,ponieważtrzebabywłączyćdolistynietylkowiększośćosób–możewszyst-
kie?-sprawującychfunkcje,choćbydyrektorów,sołtysów,ubeków,cenzorów,
przewodniczącychradnarodowychitd.,aletakżeludzi,którzynależelidoPZPR,
awpewnymmomencie,podkonieclat70.,byłoichponad3miliony.Ponadtojej
ideeidziałalnośćmiaływpływtakżenatych,którzyformalnieniebylijejczłonkami.
Dlafilmowychreprezentacjipartiinajważniejszabyłasamaorganizacjaiprzedstawi-
cielejejaparatu.Poduwagębioręniekiedyrównieżtefilmy,wktórychtematykapar-
tyjnaniewysuwasięnapierwszyplan,asekretarzePZPRnieznajdująsięwcentrum
zainteresowaniafilmowców,alepartiastanowipodstawowylubjedenzważniejszych
punktówodniesienia.
Listafilmówomawianychwtejksiążceitakjestdośćdługa,comożebudzić
zarównozrozumienie,jakizdumienie.BiorącpoduwagępozycjęiznaczeniePolskiej
ZjednoczonejPartiiRobotniczejwrzeczywistościlat1948-1990(auwzględniając
PolskąPartięRobotnicząnależałobypierwsząztychdatprzesunąćjeszczeokilkalat
wstecz),obecnośćjejfilmowychreprezentacjijawisięjakocośzewszechmiaroczy-
wistego.Wopracowaniachrzadkojednaksąomawiane,wspominanychjestnajczę-
ściejzaledwiekilka,możekilkanaścietytułów,winterpretacjiinnychwątkipartyjne
bywajązkoleipomijane.Wtensposóbzeświadomościhistorycznofilmowejznika
całkiemsporaczęśćprodukcjifilmowej.
OkiniePRL-uikiniewPRL-u5możnapisaćnawieleróżnychsposobów.Oma-
wianewtejksiążcezagadnieniejeststosunkowowąskie,obejmujezaledwieniewielki
wycinekówczesnejtwórczości,wdodatkudotyczydośćspecyficznej,wbrewpozo-
romnieoczywistejproblematyki.Skoncentrowaniesięnafilmowychreprezentacjach
PZPRpozwalawszakżespojrzećwinnyniżzazwyczajsposóbnahistoriępolskiego
kina,międzyinnymiwłaśnieprzezto,żewydająsięproblememtakmarginalnym.
4
KrzysztofDąbek,PZPR–retrospektywnyportretwłasny…,s.104.
5
Natemattegorozróżnieniazob.PiotrZwierzchowski,KrzysztofKornacki,Metodologiczneproblemybadania
kinaPRL-u,flKwartalnikFilmowy”2014,nr85,s.30-31.OkulturzePRL-uiwPRL-upisałStefanBednarek,
Wstęp,[wi]Nimbędziezapomniana.SzkiceokulturzePRL-u,red.StefanBednarek,Wrocław1997,s.6.
