Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmarburski„psychologista”
HermannCohenrozpoczynaswąkarieręnaukowąjako
uczeńSteinthala–azatemrównieżLazarusa–ijużwpunkcie
wyjściaznajdujesięwsytuacjimałokomfortowejdlakogoś,
ktowprzyszłościpodejmiewalkęzpsychologizmem.Pole-
mizujezestanowiskamiLazarusaiHerbarta,chociażuprogu
karierynaukowejdalekomudoantypsychologizmucharak-
terystycznegodlaszkoły.Tenujawniasięporazpierwszy
wroku1883,kiedyCohenwydajedrukiemdzieło,którejuż
wpodtytuleprzynosipojęciekrytykipoznania10
Niemażadnychwątpliwościcodotego,żeCohenjest
psychologistą.Potwierdzatojużwpierwszymopublikowa-
nymtekście,wktórymnasamympoczątkumożnaprzeczytać:
flJednakżekażdeodkrycie,chociażhistoryczniejestprzygoto-
waneprzezaposteriorycznymateriałwiedzy,wynikaprzecież
codoswejostatecznejpostawyzapriorycznegopołączenia,
tylkotakjestono–procesempsychicznym.Dlate-
gojeślichcesięopisaćodkrycie,toniewystarczy,żesięje
uszeregujewzgrabnepołączeniehistorycznychwarunków,
anowopowstałemyśliujmiesięjakoczysteskondensowanie
(Verdichtung)dawnejwiedzy:wielkiemyślitylkowówczas
zostanąnaprawdępojęte,gdyzostanąudowodnionepsycho-
1H.Cohen:DasPrincipderInfinitesimal-MethodeundseineGe-
schichte.EinKapitelzurGrundlegungderErkenntnisskritik.Berlin1883.
Przedrukw:Idem:Werke.Bd.5:I:DasPrinzipderInfinitesimal-Methode
undseineGeschichte.Hrsg.vonP.Schulthess;II:Einleitungmitkri-
tischemNachtragzur„GeschichtedesMaterialismus”vonF.A.Lange.Mit
EinführungvonH.Holzhey.6.Aufl.Hildesheim–Zürich–NewYork
2005,s.7*(HCW5.1;ponieważsamowydaniewramachDziełCohena
jestfotomechanicznymprzedrukiemwydaniapierwszego,cytowanejest
jakoPIM).
