Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
lungGöschen,tymrazempoświęconyhistoriifilozofiidzie-
więtnastegowieku.JegoautoremjestLehmann,itowłaśnie
tamznajdująsięsłowa,któreoddająwjakiśsposóbsens
prezentowanejfilozofii:flCohenjestarcykapłanemnauki”30
Dzisiejszaperspektywakażejednakmiećnawzględziewie-
loznacznośćterminuflnauka”.
SkądzatemwrozważaniachLehmannatakarozbież-
nośćsądów?Dlaczegotakwysokooceniafilozofa,którego
pomijawmrocznychczasachnazizmu?KimjestHermann
Cohen,filozofniedawnojeszczeniemalzupełnienieznany,
któryzczasemodzyskałnależnemumiejscewśródmyślicieli
przełomudziewiętnastegoidwudziestegowieku?Kimjest
myśliciel,któryprzeztegosamegobadaczazostajenajpierw
odrzucony,apóźniejwychwalanypodniebiosa?Odpowiedź
napostawionepytanianiejestprosta,takjakniesąproste
biografiaiżyciorysnaukowyCohena,myślicielabędącego
twórcąneokantowskiejszkołymarburskiej.Samoskojarzenie
zeszkołąmarburskąwywołujewwieludreszczykemocji.
Idzieprzecieżomyśliciela,którywznaczącymstopniuprzy-
czyniłsiędouczynieniazmałego,sennegoMarburga,którego
nielubilibraciaWilhelmKarlGrimm(1786–1859)orazJacob
LudwigKarlGrimm(1785–1863),jednegoznajważniejszych
ośrodkówfilozoficznychprzełomuwieków.Chodziwreszcie
omyśliciela,którywprawdzieustępowałsławątwórcomszko-
łybadeńskiej,alejesttouzasadnionerównieżfaktem,żecałą
karieręnaukowązwiązałzjednymuniwersytetem.Związał
zaśzjednymuniwersytetemniedlatego,żebyłkiepskim
filozofem,leczzpowoduwyznaniareligijnego,stanowiącego
dlaniegoistotęjegoegzystencji.
RównieżwPolsceHermannCohenniejestjużdziś
postaciąanonimową,gdyżpowstałokilkamonografiipo-
święconychjegofilozofii,chociażbrakujesystematycznego
przedstawieniajegokoncepcji.Niejestwięctak,żejestCo-
hennieznany,skoroukazałosięwjęzykupolskimkilka
opracowańdotyczącychzarównoneokantyzmu,jakifilozofii
Cohena4.Istniejejednakpotrzebazweryfikowanianiektórych
poglądów,zwłaszczażebadanianadfilozofiąneokantowską
3G.Lehmann:GeschichtederPhilosophie.Bd.9:DiePhilosophiedes
neunzehntenJahrhundertsII.Berlin1953,s.75.
4Zob.np.W.Hanuszkiewicz:FilozofiaHermannaCohena
wperspektywiesporuojednośćmetodytranscendentalnej.Warszawa2011.
