Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24|rozdziałdrUgi
wyzdiabłem(1965)orazdramaty.Potemfilozofniemalzupełnie
porzuciłliterackieformy,nieliczącokolicznościowychwierszy.
Oczywiściewyjaśnieńtakiegostanurzeczymożebyćwiele:zmia-
nazainteresowańiskupieniesięnapracachfilozoficznych,emigra-
cjaipublikowanieprzezjakiśczasgłówniewobcychjęzykach,wresz-
ciepoprostupozbawionegłębszegoznaczeniaporzuceniepisarstwa
artystycznego,znudzeniesięnim
6
.Myślęjednak,żewartopokusić
sięopróbęinterpretacjitejsytuacjiwzwiązkuzfilozoficznątwór-
czościąKołakowskiego.
Jegoutworyliterackiepowstawałyrównolegledonajważniejszych
pracfilozoficznych.Literackieformy–jeślinieliczyćmłodzień-
czychpróbpoetyckich–pojawiłysięwjegopisarstwiewmomencie
stopniowegoprzełomu,jakidokonywałsięwjegorefleksjiiktóry
jestpowszechniekomentowanyprzezbadaczyjegomyśli.Byłto
jednocześniemomentsilnejkrytykireligiiiKościoła,alejużnie
zperspektywyklasycznegorepertuarumarksistowskichioświece-
niowychargumentów,aleraczejzpunktuwidzeniakogoś,ktoprzy-
znajereligijnościważnemiejscewkulturzeeuropejskiej.Kołakow-
skipowolizacząłdostrzegaćograniczeniaracjonalizmu,alewciąż
uważałgozaprzeciwwagędlamitu,jakimbyładlaniegoreligia.
Itupojawiłysięutworyliterackiezcałązłożonościąichstatusu.
Częściowowyrażałyonepodobneideejakeseistykaipublicystyka
Kołakowskiego,stopniowojednakukazywałyrosnąceskompliko-
waniestosunkufilozofadoporuszanychzagadnień.Widocznastała
siępewna–znacząca–niejasnośćjegomyśli7,którasprawiała
kłopotówczesnyminterpretatoromjegotekstówliterackich8.
NiezwykleciekawyzewzględunaewolucjęmyśliKołakowskiego
jestKluczniebieski,ujawniającyówzłożonystosunekfilozofado
Biblii.Pierwszypoziomskomplikowaniawynikazapokryficzności
tekstów–totranspozycjetematówbiblijnychwstronęalbometa-
fikcji(jeśliposłużyćsięterminologiąGłowińskiego),alboswobod-
nejeseistyki.OpowiastkizKluczaniebieskiegostanowiąszeroką
gamęformwypowiedzi:odkomentarza(jaknaprzykładBógczyli
Względnośćmiłosierdzia),poprzezinterpretacjetekstuObjawienia,
przezapokryficzneuzupełnieniebiblijnejhistorii(naprzykładAbra-
hamczyliSmutekwyższychracji–powyprawienagóręMoriaIzaak
dostawałmdłościnawidokojca),nafabularyzacjifragmentówbi-
