Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
językiwzględemsiebie(tzw.relatywizmjęzykowy)orazumysłowe
piętnouniwersalizującezewzględunaobecnośćstruktur
logicznomatematycznych(tzw.uniwersalizmjęzykowy):badacze,
którzyopierająsięnapsychoempirycznychbadaniachopisowo-
porównawczych,dochodzązazwyczajdolingwistycznychkoncepcji
zakładającychrelatywizmjęzykowy,odwołującysiędopsychiki,
natomiastbadacze-teoretycy,abstrahującyodbadańempirycznych,
dysponującyracjonalnyminarzędziamilogicznymi,akcentują
uniwersalizmjęzykowynagruncieumysłu.
RozdziałVAksjologiaczłowiekawspierasięnanastępującej
tezie:ludzkapsychikamanifestujesięwneurofizjologicznych
potrzebachitowarzyszącychimemocjach,natomiastwolnawola
ludzkiegoumysłumanifestujesięwmiłości,którajestźródłem
wartościuniwersalnychinormmoralnych.Liniademarkacyjna,
oddzielającapsychicznepotrzebyodumysłowychwartości,zarazem
oddzielaczłowieczązwierzęcośćodczłowieczejduchowości.
Zaspokajaniepotrzebodbywasięwramachfizjologiiczłowieczej
zwierzęcości,natomiastwartościuniwersalnewyznaczająprzestrzeń
człowieczejduchowości.Zarównopotrzebyjakiwartości
sądeterminowanegenetycznymistrukturamiwrodzonymi.
Wramachbiologicznegorozwojustrukturwrodzonychmiłości,
kulturaduchowaumożliwiawyodrębnianieistotnychjejprzejawów
jakowartościuniwersalnych,stanowiącychpodstawęformowania
normmoralnych.Tymsamymkażdazosobnarozpatrywanawartość
uniwersalna(np.wolność,godność)mastatusatrybutumiłości
uniwersalnej.Zasadąujednostkowieniamiłościuniwersalnejjest
kulturaduchowabytuludzkiego,zaśkonsekwencją
ujednostkowieniajesthierarchiawartościuniwersalnych.Ogół
wartościuniwersalnychwyznaczapodstawowysens
człowieczeństwa(łac.humanitas)bytuludzkiego.
Oczłowieczeństwieczłowiekaniedecydujejegopsychika,lecz
waloryjegoumysłu,wtymumysłowyrozumgenerującyteorie
naukoweiumysłowawola,którazajmujesięaksjologicznym
zagospodarowaniemwolności.Należyodróżnićwrodzonewartości
uniwersalneczłowiekajakoosobytożsamejzsobą,odnabytych
wartościsocjokulturowychczypolityczno-doktrynalnych.Człowiek
dysponujetrzemaporządkamiwartości:(1)porządkiemwartości
uniwersalnych,któryprzynależyczłowiekowijakoosobie,istotnie
konstytuującymosobowośćpersonalną,(2)porządkiemwartości
