Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OSENSIEIZNACZENIUZDAŃ
17
Wpierwszymprzypadkumamydwazdaniaijedensens,zatem
równieżjednoznaczenieijednąwartość;wdrugim-dwasensy
ijednoznaczenie;wtrzecim-dwaznaczeniaijednąwartość
logiczną.Przypadkomtymodpowiadatrojakarównoważność
zdań:pierwszemu-analityczna,drugiemu-syntetycznaapriori,
trzeciemu-syntetycznaaposteriori.7Ostatniajestoczywiście
równoważnościąmaterialną;równościąstajesiętylkoprzez
aksjomatFregego.
Weźmyprzykład.NiechαbędziezdaniemDJanjestojcem
Jasia”.Dlazdaniaβzaśrozważymytrzyewentualności:
β
1-DJaśjestsynemJana”
β
2-DJaśmarównopołowęchromosomówwspólnązJanem”
β
3-DJaśsłuchaJana”.
Zdanieβ
1przedstawiatęsamąsytuacjęcozdanieα:ichmate-
rialnarównoważnośćzachodzizmocylogikiiarbitralnejkon-
wencjijęzykowej.Zdanieβ
3przedstawiasytuacjęnietylkoinną
niżzdanieα,lecziodniejniezależną:ichmaterialnarówno-
ważnośćzachodziconajwyżejfaktycznie.Acozparą(α,β
2)?
Przedstawianesytuacjesątujawnieróżne,aleichmaterialna
równoważnośćwynikazprawgenetyki,wktórychświetleoka-
zująsięsprzężonezesobąontycznie.8Wkażdymprzypadku
dopuszczanymjakomożliwyprzeznaszsystemmyślowy(czyli
przezukładsemantycznynaszegojęzyka9)realizująsięzawsze
łącznie.Powiemyteż,żesytuacjetesąrównoważnerealiza-
cyjnie,albokrócej-Dr-równoważne”,x~y.
7Różnicemiędzytymirównoważnościamiujawniająsięwsposobieich
uzasadniania:pierwszej-przezodwołaniesiędosłownikaidefinicji;ostat-
niej-przezodwołaniesiędoobserwacjiiświadectw;środkowejzaśprzez
wglądwnaturęrzeczy,któregoorganemjestnadwszystkomatematyka
rozumianatutajjakozmysłmatematyczny.Pokazujeonaustrójświata.
8Wyjaśnijmy:gdyStaśjestbratemJasia,zachodzijednozdwojga.
JeżelijestjegobliźniakiemJJ,tomaznimwszystkiechromosomywspólne,
nietylkopołowęjakzojcem.Ajeżeliniejest,toichpołowybędąwspólne
zróżnymipołowamiuJana.(Ściślej:prawdopodobieństwo,żeokażąsięjed-
nakowe,wynosi1:223).
9Układyteopisywałemwielokrotnie;najpełniejwksiążceLogicand
Metaphysics.StudiesinWittgenstein’sOntologyofFacts,Warszawa1999
orazwartykułach:AtomsinSemanticFrames,DLogicaTrianguli”2000,
nr4,s.69-86;ExtendingAtomisticFrames.Cz.I,DLogicaTrianguli”
2001,nr5,s.89-106;ExtendingAtomisticFrames.Cz.II,DLogicaTrianguli”
2002,nr6,s.69-88.
