Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wyraźniewidaćzarównowjegorozważaniach,jakiwcałejkoncepcji
etycznejzasadniczooptymistycznąwizjękondycjiludzkiej.Stagiryta
uważa,żeczłowiekrodzisięjakoznaturyzdolnydonabyciacnót,
choćwiększośćludzinieosiągadoskonałościetycznej.Ponadtofilozof
koncentrujesięraczejnadoskonaleniujednostkijakoczłonkawspólno-
ty(wkontekściepolitycznym)niżnaleczeniujakiejśchoroby,zawsze
jużobecnejwludzkiejkondycji.
Platonniekiedyrównieżprzedstawiapodobną,profilaktycznąwizję
-naprzykładopisanywPaństwiemodelwychowaniaczłowiekaprzez
gimnastykęimuzykę,anastępnieprzezmatematykęidialektykę,wy-
dajesiępodobnydoArystotelejskiegomodelupolityczno-etycznego.
NiemniejjednakjużwprzywołanejwcześniejksiędzeIVPlatonuznaje
brakcnotyzachorobę,sugerując,żewiększośćludziżyjewstaniepa-
tologicznym,awksiędzeVII,wsłynnejalegoriijaskini,przedstawia
kondycjęludzkąjakowięzienie,wktórympozbawienijesteśmydostę-
pudoprawdyiszczęścia.Filozoftoten,ktowyzwalainnychzkajdan,
apoprzezwizjęidealnegopaństwastarasięichtakżeuleczyćzchoroby
niesprawiedliwości.CzłowiekArystotelesanatomiastniemusibyć
wyzwolonyzżadnejegzystencjalnejjaskini,lecz,będącpotencjalnie
dobry,wymagajedyniewychowania,bystawałsięcorazlepszyiuni-
kałzłamoralnego.Innasprawa,żeArystotelesniejestażtakoptymi-
styczny,jeślichodziokondycjęmoralnąwiększościludzi-wyznaje
typowedlaswychczasówprzekonanie,żejedynieelitaosiągajakiś
rodzajpożądanejkondycjimoralnej,podczasgdywiększość,poszu-
kujączmysłowejrozkoszy,żyjenasposóbbydląt(I,1095b15-25).
WksiędzeIII(III,1114a10)Stagirytawyraźniejednakmówi,żezapa-
damynachorobęzłamoralnego,będącuprzedniozdrowi,ponieważnie
stosujemysiędoprofilaktycznychreguł.Filozoficznaterapianastępuje
dopierowreakcjinatakiprzypadek.
Platon,aźniejgłówniestoicyineoplatonicy,myśląoetyceina-
czejniżArystoteles,gdyżwychodząodrozpoznaniajakiegośgłębokie-
gozaburzeniawnaturzeludzkiej,czyliodrozumieniakondycjiczło-
wiekajakowypełnionejcierpieniemimoralnymzłem,którejesttego
cierpieniaprzyczyną.Tenmomentpierwotnejdiagnozyegzystencji,
19