Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przymiotówniemożenależećchęćzwodzenia,
oszukiwania—niemożebyćzatem„przepotężnym
zwodzicielem”.Hipotezazłegodemonazostaje
zniesiona.Skorotak,toprawalogikiimatematyki
obowiązują,poręczoneprzezboskąprawdomówność.
Dlaczegojednakmylimysięczasamiprzywydawaniu
sądów?Przyczynategotkwi—jaktwierdziKartezjusz
—wdysproporcjinaszychwładz:otóżnaszrozum
jestskończony(niepotrafimywszystkiegopojąć),a
wola,jakądysponujemy,jestnieskończona.
Cotoznaczy?Znaczytotyle,żeaktywoli
sąniepodzielne,sądoskonaleproste:jakchcęczegoś,
towsposóbabsolutny—jakczegośniechcę,toakt
tenjestrównieżniestopniowalny.Błądwynikaztego,
żeczęstowybiegamychceniemponadto,cozdołamy
zrozumieć.Dlategopowinniśmypowściągaćswąwolę
wgranicachwyraźnegopojmowania,aunikniemy
błędów.„Winą”zatęnasządysproporcjęwżadnym
razieniemożnaobarczaćBogajakostworzyciela
—stworzyłnasprzecieżnaswojepodobieństwo,dając
namdodyspozycjinieskończonąwolę(czyliwolność
wyboru);rozumemzaśobdarzyłnasskończonym,
bojesteśmyprzecieżbytamiskończonymi—gdyby
człowiekrozporządzałnieskończonymrozumem,sam
byłbyBogiem.Namarginesiezauważmy,
żeracjonalistaKartezjusz,wygłaszająctezę
o„nieskończoności”ludzkiejwoli(wolności),stajesię
promotoremtychpóźniejszychkierunków
filozoficznych,którezgłaszałypostulatywolnościowe
ikreowaływoluntarystycznąwizjęczłowieka.
PrawdomównośćBogajestteżnakoniec
gwarancjąpewnościistnienianaszegowłasnegociała
