Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siędoniepodważalnegoprawapaństwadookreślaniatego,cojestzgodne
zprzepisami.Suwerennośćpolitycznatonieograniczonawładzapolitycz-
nanadanymterytorium,połączonazwymaganiemposłuszeństwa,awięc
monopolempaństwanaużyciesiły.Suwerennośćwewnętrznaodnosi
siędonajwiększejwładzywpaństwie,którapodejmujedecyzjewiążące
wszystkichobywateli,grupyiinstytucjenakonkretnymterytorium(wgra-
nicachpaństwa).Natomiastsuwerennośćzewnętrznamazastosowaniedo
porządkumiędzynarodowegoiodnosisiędozdolnościdziałaniapaństwa
naareniemiędzynarodowejwsposóbautonomiczny(Heywood,2006).
Tabela1.1.Czterywymiarypojęciasuwerenności
Suwerennośćprawna
Niepodważalneprawodozachowaniazgodnegozprzepisami
Nieograniczonawładzapolitycznaorazwymaganieposłuszeństwa
Suwerennośćpolityczna
(monopolpaństwanaużyciesiły)
Suwerennośćwewnętrzna
Największawładzawpaństwie,którapodejmujedecyzjewiążącewszyst-
kichobywateli,grupyiinstytucjewgranicachterytorialnychpaństwa
Suwerennośćzewnętrzna
Miejscepaństwawporządkumiędzynarodowym,atakżejegozdol-
nośćdodziałaniawsposóbautonomiczny
Źródło:opracowanenapodstawieA.Heywood,Politologia,PWN,Warszawa2006.
Wstosunkachmiędzynarodowychsuwerennośćoznaczaformalny
statuspaństwapozwalającynasamodzielnyinieograniczonyudział
wżyciumiędzynarodowym(Krasner,2009).Tylkopaństwosuweren-
nemoże,bezzgodyiupoważnieniakogokolwiek,podejmowaćwszelką
aktywnośćmiędzynarodową,wewłasnymimieniu,wwiążącysposób,
orazponosićpełnąodpowiedzialnośćzaswojedziałania.Takierozumie-
niesuwerennościjestwynikiemstulecidziałańpaństwnaareniemiędzy-
narodowejikształtowaniasięwspółczesnejkoncepcjipaństwa,którego
suwerennośćjestjednymzgłównychatrybutów1.
Suwerennośćcyfrowa
10
1
Pojeciesuwerennościprzeszłodługądrogę.Odutożsamianiazwładząmonarchy-bo-
skiegopomazańca-przezatrybutnarodudoniezbywalnegoatrybutupaństwa,jakopod-
miotustosunkówmiędzynarodowych.JeanBodin(1539-1596)definiowałsuwerenność
jakoabsolutną,trwałą,wiecznąiniepodzielnąwładzęnadludźmi,któraspajapaństwo
ipozwalanazachowanieniezależnościwewnętrznejizewnętrznej,odnoszącejsiędo
władzymonarchy.WczasachoświeceniaJanJakubRousseau(1712-1788)połączyłsu-
werennośćluduzniepodzielnościąiniezbywalnością.TowłaśniemyślRousseausprawi-
ła,żesuwerennośćnarodustałasięnowoczesnązasadąustrojowąiweszładowspółcze-
snegoprawakonstytucyjnego.Rewolucjafrancuskanatomiastprzeciwstawiaładawnej
zasadzielegitymizmumonarchyzasadęsuwerennościnarodu.WXIXw.,wczasachko-
lonializmu,państwomafrykańskimiazjatyckimodmawianoprawadosuwerenności,na-
rzucającimtraktatyograniczająceichprawa.Mieliśmydoczynieniazprymatempaństw
europejskich.Pierwszawojnaświatowaprzyniosławtymzakresiezasadniczezmiany.
