Finanse publiczne

Stanisław Owsiak

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19103-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

1136

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Owsiak, Stanisław. Finanse publiczne. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017, 1136 s. ISBN 978-83-01-19103-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Owsiak, S.

T1 Finanse publiczne

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-01-19103-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 171168, author = "Owsiak, Stanisław", editor = "", title = "Finanse publiczne", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19103-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Owsiak, Stanisław

ED -

TI - Finanse publiczne

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-01-19103-0

ER -

Netografia (standard APA):

Owsiak, Stanisław. Finanse publiczne [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 [dostęp: 16 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/finanse-publiczne-stanislaw-owsiak-171168.

finanse publiczne, budżet, system finansów publicznych

Najnowsza i kompletna publikacja z zakresu finansów publicznych na polskim rynku przygotowana na podstawie cieszącego się od lat niesłabnącym zainteresowaniem podręcznika „Finanse publiczne. Teoria i praktyka” autorstwa prof. Stanisław...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19103-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

1136

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp16
Część I. Podstawy teorii finansów publicznych22
1. Przedmiot nauki o finansach publicznych24
1.1. Pojęcie nauki o finansach publicznych26
1.2. Kategoria potrzeb zbiorowych32
1.3. Dobro publiczne35
1.4. Dobro społeczne40
1.5. Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin47
2. Przegląd ważniejszych teorii finansów publicznych52
2.1. Znaczenie teorii finansów publicznych54
2.2. Okres przedkapitalistyczny55
2.3. Finanse publiczne w okresie powstawania kapitalizmu57
2.4. Liberalna myśl finansowa58
2.5. Ortodoksyjna teoria finansów publicznych59
2.6. Wzrost wydatków publicznych – prawo Wagnera63
2.7. Złota reguła finansów publicznych73
2.8. Rewolucja keynesowska75
2.9. Neokeynesowskie teorie finansów publicznych77
2.9.1. Zalecenia A.H. Hansena77
2.9.2. Koncepcja finansów funkcjonalnych A. Lernera79
2.9.3. Teorie finansów publicznych według J.M. Buchanana80
2.9.4. Kryzys państwa podatkowego według J.A. Schumpetera82
2.10. Neoliberalizm i nowy konserwatyzm fiskalny83
2.11. Niekeynesowskie podejście do gospodarki i finansów publicznych88
3. Funkcje finansów publicznych96
3.1. Rodzaje funkcji98
3.2. Funkcja alokacyjna99
3.3. Funkcja redystrybucyjna100
3.4. Funkcja stabilizacyjna105
3.5. Problem sprzeczności między funkcjami finansów publicznych109
4. Elementy teorii wyboru publicznego112
4.1. Mechanizm alokacji dobra prywatnego i dobra publicznego114
4.2. Cele i przedmiot wyboru publicznego117
4.3. Istota wyboru publicznego118
4.4. Sposoby wyrażania preferencji w sprawach publicznych121
4.5. Kryterium kosztów i korzyści126
4.6. Zasady ustalania wyników głosowania w sprawach publicznych129
4.7. Paradoks wyborczy130
5. System finansów publicznych 134
5.1. Sektor publiczny a finanse publiczne136
5.2. Struktura systemu finansów publicznych140
5.3. Budżet państwa142
5.3.1. Pojęcie budżetu państwa142
5.3.2. Rozwój budżetu państwa145
5.3.3. Cechy budżetu państwa157
5.3.4. Funkcje budżetu państwa158
5.3.5. Problem zasad budżetowych165
5.4. Finanse regionalne169
5.4.1. Przesłanki decentralizacji finansów publicznych169
5.4.2. Podział kompetencji władz podstawą decentralizacji finansów publicznych171
5.4.3. Finansowe podstawy działalności władz regionalnych186
5.4.4. Mechanizm kształtowania finansowych zasobów regionu186
5.5. Finanse lokalne188
5.5.1. Problem granic autonomii władz samorządowych188
5.5.2. Finansowe podstawy autonomii władz samorządowych190
5.5.3. Rodzaje publicznych funduszy lokalnych193
5.6. Publiczne fundusze celowe196
5.6.1. Pojęcie funduszu celowego196
5.6.2. Funkcje funduszy celowych198
5.6.3. Rodzaje funduszy celowych201
5.7. Finanse ubezpieczeń społecznych204
5.7.1. Kwestia obowiązków państwa w zakresie ubezpieczeń204
5.7.2. Wpływ ubezpieczeń emerytalno-rentowych na gospodarkę i finanse publiczne207
5.8. System finansowy ubezpieczeń zdrowotnych211
5.9. Ubezpieczenie od bezrobocia214
5.10. Finanse agencji władz publicznych216
6. Dochody publiczne218
6.1. Przyczyny gromadzenia dochodów publicznych220
6.2. Rodzaje dochodów publicznych226
6.3. Podatek229
6.3.1. Pojęcie podatku229
6.3.2. Rodzaje podatków230
6.3.3. Technika podatkowa234
6.4. Opłaty242
6.5. Cła244
7. Gospodarcze i społeczne skutki podatków246
7.1. Zasady podatkowe248
7.2. Podatek a alokacja zasobów w gospodarce rynkowej252
7.3. Rynkowe reakcje podmiotów na podatek254
7.4. Efekt podatkowego spustoszenia260
7.5. Wpływ podatków na oszczędności i inwestycje261
7.6. Redystrybucyjne skutki podatków263
7.7. Problem granic opodatkowania271
7.8. Przerzucalność podatków273
7.9. Ucieczka przed podatkami275
7.10. Etyczne aspekty podatku278
7.11. Cechy współczesnego systemu podatkowego288
8. Wydatki publiczne294
8.1. Istota wydatków publicznych296
8.2. Kwestia granicy wydatków publicznych300
8.3. Rodzaje wydatków publicznych308
8.4. Problem racjonalizacji wydatków publicznych312
8.4.1. Dwie płaszczyzny racjonalizacji wydatków publicznych312
8.4.2. Efektywność wydatków publicznych314
8.4.3. Metoda Afonso, Schuknechta i Tanziego317
8.4.4. Metoda FDA323
8.4.5. Metoda analizy danych granicznych (DEA)324
8.4.6. Oszczędności w wydatkach publicznych325
9. Nowatorskie zarządzanie finansami publicznymi328
9.1. Zarządzanie finansami jako element nowego zarządzania publicznego330
9.2. Metody racjonalizacji wydatków publicznych333
9.2.1. Metody kształtowania wydatków publicznych333
9.2.2. Programowanie budżetowe – charakterystyka idei336
9.2.3. Programowanie budżetowe338
9.2.4. Metoda analizy kosztów i korzyści340
9.2.5. Metoda budżetowania od zera341
9.2.6. Budżet jako narzędzie zarządzania i racjonalizacji wydatków jednostek publicznych343
9.2.7. Rodzaje budżetów stosowanych w zarządzaniu podmiotami publicznymi347
9.3. Uniwersalne zasady wykorzystania budżetu w zarządzaniu352
9.4. Doświadczenia z metodami budżetowania wybranych krajów357
9.4.1. Stany Zjednoczone357
9.4.2. Programowanie budżetowe w Wielkiej Brytanii363
9.4.3. Programowanie budżetowe w innych krajach375
9.5. Budżet zadaniowy w Polsce377
9.5.1. Eksperymenty władz samorządowych377
9.5.2. Wdrożenie budżetu zadaniowego w administracji państwowej378
9.5.3. Konstrukcja budżetu zadaniowego382
9.5.4. Ocena budżetu zadaniowego392
10. Równowaga budżetowa 398
10.1. Istota równowagi budżetowej400
10.2. Czynniki równowagi budżetowej402
10.3. Mnożnik zrównoważonego budżetu406
10.4. Rodzaje sald budżetowych412
10.5. Standardowe metody obliczania salda budżetowego (GFS i ESA)417
10.6. Mechanizm powstawania deficytu budżetowego421
10.7. Ekonomiczne rodzaje deficytu budżetowego423
10.8. Równowaga budżetowa jako kryterium oceny działalności władz publicznych427
11. Dług publiczny440
11.1. Ekonomiczna istota długu publicznego442
11.2. Rodzaje długu publicznego443
11.3. Dług jawny a dług ukryty448
11.4. Przyczyny powstawania długu publicznego452
11.5. Dylematy związane z zaciąganiem pożyczek publicznych457
11.6. Instrumenty zaciągania długu publicznego460
11.7. Cele zarządzania długiem publicznym465
12. Polityka finansowa państwa476
12.1. Przedmiot polityki finansowej478
12.2. Podmiot polityki finansowej479
12.3. Cele polityki finansowej482
12.4. Polityka monetarna487
12.5. Polityka fiskalna490
12.5.1. Istota i cele polityki fiskalnej490
12.5.2. Narzędzia polityki fiskalnej491
12.5.3. Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej493
12.5.4. Aktywna i pasywna polityka fiskalna496
12.6. Kwestia optymalnej polityki fiskalnej497
12.7. Najnowsze trendy w polityce fiskalnej509
12.8. Problem relacji między polityką monetarną a polityką fiskalną515
12.8.1. Koncepcja policy mix515
12.8.2. Koordynacja polityki monetarnej i polityki fiskalnej518
12.8.3. Komitet Stabilności Finansowej – szansa na koordynację polityki finansowej520
Część II. Finanse publiczne w Polsce524
13. System finansów publicznych526
13.1. Systemowe podejście do finansów publicznych528
13.2. Przesłanki ustrojowe systemu finansów publicznych530
13.3. Ewolucja systemu finansów publicznych w Polsce533
13.4. Sektor finansów publicznych w Polsce545
13.4.1. Sektor publiczny a sektor finansów publicznych545
13.4.2. Zakres sektora finansów publicznych546
13.4.3. Rozmiary sektora finansów publicznych551
14. System budżetowy 562
14.1. Istota systemu budżetowego564
14.2. Budżet państwa566
14.2.1. Zakres ustawy budżetowej566
14.2.2. Procedura budżetowa i kalendarium budżetowe569
14.2.3. Klasyfikacja budżetowa574
14.3. Koncepcja środków publicznych580
14.4. System dochodów budżetu państwa583
14.5. System wydatków budżetu państwa585
14.6. Reguła wydatkowa590
14.7. Wynik budżetu państwa598
14.8. Budżet środków Unii Europejskiej599
14.9. Jednostki sektora finansów publicznych601
14.10. Podstawowe zasady gospodarowania finansowymi środkami publicznymi607
14.10.1. Zasady ogólne607
14.10.2. Audyt wewnętrzny611
14.10.3. Kontrola zarządcza614
14.11. Wieloletni Plan Finansowy Państwa615
14.12. Budżety jednostek samorządu terytorialnego618
14.12.1. Powstanie samorządowych gmin w 1990 r618
14.12.2. Radykalna reforma samorządowa z 1999 r623
14.12.3. Zasady funkcjonowania budżetu samorządowego628
14.13. Dochody jednostek samorządu terytorialnego635
14.13.1. Ewolucja systemu dochodów jednostek samorządowych635
14.13.2. Dochody jednostek samorządu terytorialnego od 2004 r639
14.13.3. Dochody gminy643
14.13.4. Dochody powiatu649
14.13.5. Dochody województwa samorządowego653
14.14. Struktura dochodów budżetów jednostek samorządu terytorialnego659
14.15. Budżet obywatelski664
15. System podatkowy668
15.1. Przesłanki rewolucji podatkowej670
15.2. Główne zasady i etapy budowania nowego systemu podatkowego671
15.3. Ordynacja podatkowa675
15.4. Kształt nowego systemu podatkowego682
15.5. Charakterystyka podatków centralnych684
15.5.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych684
15.5.2. Podatek dochodowy od osób prawnych701
15.5.3. Podatek od towarów i usług (VAT)708
15.5.4. Podatek akcyzowy721
15.5.5. Inne podatki i opłaty centralne726
15.6. Podatki i opłaty lokalne735
15.6.1. Podatki lokalne735
15.6.2. Opłaty lokalne740
15.7. Kierunki zmian w systemie podatkowym746
16. Fundusze celowe i agencje władz publicznych752
16.1. Reformowanie publicznych funduszy celowych754
16.2. Przegląd państwowych funduszy celowych760
16.3. Agencje wykonawcze773
16.4. Państwowe osoby prawne779
16.5. Instytucje gospodarki budżetowej779
17. Fundusze ubezpieczeń społecznych i fundusze emerytalne782
17.1. Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce w 1999 r784
17.2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych786
17.3. Fundusz Rezerwy Demograficznej797
17.4. Otwarte fundusze emerytalne799
17.5. Istota zmian w otwartych funduszach emerytalnych w latach 2011–2014811
17.6. Pracownicze programy emerytalne oraz indywidualne konta emerytalne817
17.7. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego821
17.8. Fundusze ubezpieczeń społecznych w rolnictwie823
17.8.1. Fundusz Emerytalno-Rentowy823
17.8.2. Fundusz Prewencji i Rehabilitacji829
17.8.3. Fundusz Administracyjny830
17.8.4. Fundusz Składkowy831
18. Wydatki budżetowe 832
18.1. Wydatki budżetowe na tle wydatków publicznych834
18.2. Wydatki budżetowe w układzie przestrzennym837
18.3. Wydatki budżetu państwa – ogólna tendencja839
18.4. Wydatki budżetu państwa według grup ekonomicznych841
18.5. Wydatki budżetu państwa według funkcji843
18.6. Wydatki sztywne i wydatki elastyczne845
18.7. Wydatki budżetu państwa na gospodarkę849
18.8. Pomoc publiczna859
18.9. Wydatki jednostek samorządu terytorialnego871
18.9.1. Wydatki gmin871
18.9.2. Wydatki powiatów873
18.9.3. Wydatki miast na prawach powiatów874
18.9.4. Wydatki województw876
19. Deficyt finansów publicznych i dług publiczny880
19.1. Ewolucja podejścia do równowagi budżetowej882
19.2. Charakter deficytu budżetowego w Polsce884
19.3. Państwo na rynkach finansowych896
19.3.1. Przyczyny emisji papierów wartościowych896
19.3.2. Rodzaje papierów wartościowych emitowanych przez państwo898
19.3.3. Działalność emisyjna państwa899
19.4. Dług publiczny908
19.4.1. Powstanie instytucji długu publicznego w Polsce908
19.4.2. Koncepcja państwowego długu publicznego909
19.4.3. Kształtowanie się długu publicznego w Polsce915
19.4.4. Zagraniczny dług skarbu państwa923
19.5. Koszty obsługi długu publicznego931
19.6. Należności skarbu państwa932
19.6.1. Mechanizm powstawania należności skarbu państwa932
19.6.2. Ekonomiczne skutki należności skarbu państwa935
20. Kryzysy i reformy finansów publicznych 942
20.1. Periodyzacja okresu transformacji z perspektywy finansów publicznych944
20.2. Cechy gospodarki polskiej z perspektywy finansów publicznych949
20.3. Kryzysy finansów publicznych962
20.3.1. Symptomy kryzysów finansów publicznych962
20.3.2. Kryzys w latach 1991–1992963
20.3.3. Kryzys w latach 2001–2002966
20.3.4. Wpływ kryzysu finansowego z 2008 r. na finanse publiczne968
20.4. Reformy finansów publicznych973
20.4.1. Sens i bezsens reform973
20.4.2. Programy reform finansów publicznych974
20.5. Bezpieczeństwo finansów publicznych984
20.5.1. Istota bezpieczeństwa finansów publicznych984
20.5.2. Narzędzia bezpieczeństwa985
20.5.3. Narzędzia bezpieczeństwa strategicznego987
20.5.4. Procedury ostrożnościowe i sanacyjne991
20.5.5. Narzędzia bezpieczeństwa operacyjnego997
21. Finanse Unii Europejskiej 1000
21.1. Geneza Unii Europejskiej1002
21.2. Budżet Unii Europejskiej oraz wieloletnie ramy finansowe1005
21.2.1. Ogólna charakterystyka budżetu1005
21.2.2. Wieloletnie ramy finansowe1007
21.2.3. Zasoby własne Unii Europejskiej1008
21.2.4. Opracowywanie i wykonywanie budżetu ogólnego1011
21.2.5. Wydatki budżetu1013
21.2.6. Rozmiary i struktura wydatków z budżetu1016
21.2.7. Wieloletnie ramy finansowe 2014–20201025
21.2.8. Rozliczenia Polski z Unią Europejską1030
21.3. Wpływ Unii Europejskiej na finanse publiczne – ujęcie instytucjonalne1034
21.3.1. Traktat z Maastricht1034
21.3.2. Pakt Stabilności i Wzrostu1037
21.3.3. Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu 20051041
21.3.4. Pakiet aktów prawnych z 2011 r. – sześciopak1044
21.3.5. Pakt fiskalny1055
21.3.6. Program konwergencji w Polsce1059
21.3.7. Procedura nadmiernego deficytu1065
21.3.8. Dwupak1069
21.4. Europejskie fundusze stabilnościowe1072
21.4.1. Europejski Instrument Stabilności Finansowej1072
21.4.2. Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej1074
21.4.3. Europejski Mechanizm Stabilności1076
21.5. Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej1079
21.5.1. Przesłanki harmonizacji podatków1079
21.5.2. Harmonizacja podatków pośrednich1080
21.5.3. Problem harmonizacji i konkurencji w zakresie podatków bezpośrednich1084
21.5.4. Harmonizacja podatku od dochodów osobistych1086
21.5.5. Podatek od dochodów przedsiębiorstw – harmonizacja czy konkurencja1088
21.5.6. Zasada unikania podwójnego opodatkowania dochodów i majątku1093
21.5.7. Harmonizacja opodatkowania pozostałych dochodów1095
21.5.8. Perspektywy harmonizacji podatków1097
Bibliografia1100
Indeks osobowy1114
Indeks rzeczowy1116

3.4.FUNKCJASTABILIZACYJNA

Nawetprzyograniczeniurolipaństwadoklasycznychzadańpublicznychniezbędnejest

zgromadzeniestosownychdochodówzapomocąpodatków.Jeżelitak,torezygnacja

zmożliwości,jakietkwiąwfiskalnychinstrumentachalokacyjnychiredystrybucyjnych

wceluwykorzystaniaichdostabilizowaniagospodarki,byłabybłędemdoktrynalnym.

Wfunkcjonowaniugospodarkirynkowejpodstawoweznaczenieodgrywapopyt

indywidualnyipopytłączny(zagregowany).Przynierównomiernymprzebiegupro-

cesówgospodarczychuzależnionyjestonodkształtowaniasięefektywnegopopytu

pieniężnegonadobraiusługi.Wzrostowatendencjapopytuwystępujewwarunkach

ekspansjigospodarczej,wzrostuprodukcji,spadkubezrobocia,wzrostudochodów

gospodarstwdomowych,wzrostuzyskówprzedsiębiorstw.Występująwięcwsumie

pozytywnezależności,jednakżedlaprzebieguprocesówwzrostucharakterystyczne

jest,żepodlegająonenadmiernemuprzyspieszeniuiwpewnymmomencienastę-

pujezałamaniesiępozytywnychtendencjiwgospodarce.Pojawiająsięograniczenia

postroniepopytu,załamujesięprodukcja,wzrastabezrobocie,spadajądochody

gospodarstwdomowych,spadajązyskiprzedsiębiorstw,spadajądochodypaństwa

przyrównoczesnymwzrościepotrzebfinansowychpaństwaitd.

Zadanieminstrumentówpolitykifiskalnejjestłagodzeniewahańcyklukoniunk-

turalnego,czylihamowanieekspansjigospodarkiwokresiejejnadmiernegowzrostu

ipobudzanieaktywnościgospodarczejwokresiesłabnięciaprocesówgospodarczych.

Stabilizacyjneoddziaływaniafinansówpublicznychmogąbyćróżne.Najczęściej

jednakwykorzystujesiędwiegrupyinstrumentów:

1)podatki,

2)wydatki.

Podatki,któreumożliwiająsfinansowanieprocesówalokacjidóbrpublicznych

idóbrspołecznych,sąnarzędziemredystrybucjidochodów.Tafunkcjapodatkówmoże

byćwykorzystywanatakżedostabilizowaniacyklukoniunkturalnego.Celtenmoże

byćosiąganyprzezodpowiednieskonstruowaniepodatków.Stabilizacyjnedziałanie

podatków,zwłaszczadochodowych,poleganatym,żewokresienadmiernegowzrostu

gospodarczego(ekspansji),któregoskutkiemjestwzrostdochodów,progresjapodat-

kowahamujenadmiernąaktywnośćgospodarczą,coograniczaamplitudęwahańcyklu

koniunkturalnego.Natomiastwokresie,gdyaktywnośćgospodarczasłabnie,docho-

dyhspadają”doniższychklasopodatkowania,cozmniejszaobciążeniapodatkowe

izachęcadoinwestowania,tworzenianowychmiejscpracy,wzrostuprodukcjiitd.

Istniejądwatypowesposobywykorzystywaniainstrumentówpodatkowych

wichfunkcjistabilizacyjnej:

•

wbudowaniewsystempodatkudochodowegotzw.automatycznychstabiliza-

torówkoniunktury,

•

dyskrecjonalne(uznaniowe)regulowaniepoziomuopodatkowaniapodmiotów

wzależnościodprzebiegukoniunkturygospodarczej.

105

Brak wyników

Finanse publiczne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra