Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Obserwacjazjawiskwobszarzefinansówpublicznychprzynosi,niestety,wieleprzy-
kładówzarównopopulizmupodatkowego,jakipopulizmuwydatkowego.Wynikato
stąd,żewprawdziefinansepublicznewwarunkachgospodarkipieniężnejsąkategorią
obiektywnąwtymsensie,żetrudnobyłobysobiewyobrazićfunkcjonowaniegospodarki
ispołeczeństwabezinstytucjipaństwowychipublicznych,aleposługiwaniesięfinansa-
mipublicznymi(zbytwysokiepodatki,nietrafnieadresowanewydatki)narażonejestna
arbitralność,aniekiedynawoluntaryzmprzynoszącyspołeczeństwunegatywneskutki.
Przesłaniemnaukiofinansachpublicznychjestograniczanietychnegatywnychzjawisk,
skoroeliminacjaichniejestmożliwa.Niejestmożliwa,ponieważfinansepubliczne
zeswejistotysąnarzędziempolitykipaństwa,implikująstosunkispołeczne,stądopis
ianalizazjawiskfinansowychwsferzepublicznejniemogąbyćoderwaneodpozycji
państwawsystemiepolitycznymkrajuioddoktrynyspołeczno-gospodarczejpaństwa.
Innepodejściedofinansówpublicznychuważałbymzaanachroniczne.
Społeczeństwaniesąjednak,jakpokazujehistoria,bezbronneaniwobecsamowoli
podatkowej,aniwydatkowejpaństwa.Wrazzupływemczasuwzrastałaświadomość
podatkowaobywateli,corazlepszejestzrozumieniezależnościmiędzyponoszonymi
ciężaramifiskalnymiprzezobywateliakorzyściamiodnoszonymiprzezpodatników.
Działalnośćfiskalnapaństwa,politykawydatkowaniapieniędzypublicznych,zadłu-
żaniespołeczeństwasąwięcpoddawanecorazsilniejszejkontroliiweryfikacjiprzez
społeczeństwo.Wznacznymstopniuułatwiajątosystemydemokratyczne,wktórych
funkcjonująfinansepubliczne.Takikierunekewolucjistosunkówfinansowychmiędzy
obywatelamiapaństwempowiniensprzyjaćzawarciuumowyspołecznejmiędzynimi
wsprawachobciążeńpodatkowych–zjednejstrony,apoziomemirodzajemdóbr
publicznychispołecznychdostarczanychprzezpaństwo–zdrugiejstrony.Wkażdym
razieczasy,wktórychrządzącymoglikorzystaćbezżadnychograniczeńzprerogatyw
władzywkwestiachfinansówpublicznych,minęłybezpowrotnie.
Ocorazwiększymzainteresowaniuroląfinansówpublicznychwżyciuobywateli
możeświadczyćustawionywcentrumWarszawyzegarodliczającywzrastającydług
publicznynaszegokraju.Upodatnikapatrzącegonatakizegarzapewnepojawisię
refleksja,anastępniewielepytań:ocotutajchodzi,cóżtojesttendługpubliczny,czy
onmniedotyczy,jakiesąprzyczynydługu,ktobędziegospłacał,kiedyijakiemoże
byćobciążeniemojejosobyprzyszłymipodatkami.Innyobszarzainteresowaniaoby-
watelafinansamipublicznymidotyczyzagadnieniazwiązanegozprzyszłymiemerytu-
rami,aściślej–zeźródłamiichfinansowania.Rodzisiępytanie,czyodkładanedzisiaj
przymusoweskładkiemerytalnezapewniąmojąbezpiecznąstarość,skorowmediach
iwobiegowejopiniimożnaspotkaćkatastroficzneprognozywynikającezestarze-
niasięspołeczeństw,któregoskutkiemmożebyćbankructwopublicznegosystemu
emerytalnego.Wyrazemrosnącegozainteresowaniaobywateligospodarowaniem
środkamipublicznymi,tymrazemwwymiarzelokalnym,sąinicjatywysporządzania
budżetówobywatelskich,awięctakich,wktórychmieszkańcywspólnotlokalnych
16