Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AndrzejFierla
takżepaństwaoniskimzaawansowaniuprocesu,ewentualnienieobejmowałby
niektórychpaństw,któredołączyłypóźniejdogronatychowysokozaawanso-
wanejfinansjeryzacji.
Trudność,anawetniemożnośćzadowalającoprecyzyjnegozbadaniapostę-
pującychwczasiezmianskalizadłużeniarządówwpełnejzbiorowościpaństw
owysokimzaawansowaniufinansjeryzacjiskłoniłaautoradopodjęciadecyzji
orozszerzeniuzakresuprezentacji.Rozszerzenietopoleganazbadaniuzmian
zadłużeniarządówzjednejstronywskaliglobalnej,azdrugiejstronywdwóch
wybranychpaństwach.PierwszymztychpaństwsąStanyZjednoczone,czyli
państwoonajwyższymstopniuzaawansowaniaprocesu.Istotnąprzesłanką
wyborutegokrajubyłtakżefakt,żedolaramerykański,wktórymwyrażono
daneodługurządówiPKB,jesttamwalutąmacierzystą.Niewystępujązatem
problemyspowodowanezmiennościąkursówwalutowych.Drugimzbadanych
państwjestPolska,wktórejfinansjeryzacjadopieropostępujeiwwieluaspek-
tachjestodległaodwidocznejwkrajachwysokorozwiniętych.Celowejest
jednakzbadanie,czydotyczytotakżeskalidługurząduijejzmianwczasie.
Okresobjętybadaniemobejmujeodnośniedoświata(czyliwujęciuglobal-
nym)lata2005–2016.Niestety,brakdostępuautoradoniezbędnegozestawu
wiarygodnych,pełnychdanychdotyczącychlatpoprzednichniepozwolił
nauwzględnieniewcześniejszegookresu.OdnośniedoStanówZjednoczonych
iPolskimożliwebyłocofnięciesiędolat90.XXwieku.Stądlatamipoczątko-
wymiuwzględnionymiwbadaniusą,odpowiednio,1990i1995rok.Przesunięcie
początkowegookresunaniecopóźniejszywprzypadkuPolskiwynikazdąże-
niadopominięciasilnegowpływuwysokiegozagranicznegodługurządowego,
będącegospecyficznąpamiątkąpookresierealnegosocjalizmu8.
Wielkościwyrażonewjednostkachpieniężnych,dotyczącenietylkoskali
globalnejorazStanówZjednoczonych,aletakżePolski,ujętowdolarachamery-
kańskich(USD).Zewzględunaróżnekursydolarawyrażonewinnychwalutach
wkolejnychterminachilatachdaneozadłużeniurządówiprodukciekrajowym
brutto(PKB)dotycząceświataorazPolskinależyinterpretowaćostrożnie.Na
przykładspadki,w2015rokuwstosunkudo2014roku,oponad5%PKBglo-
balnegoioponad12%PKBPolski,ujętychwdolarachamerykańskich,były
konsekwencjąznacznegoumocnieniadolara.Napoczątku2015rokuwstosunku
dopoczątkuroku2014dolarbyłdroższyo20%(weuro)io16,5%w(złotych
8
Por.W
.Bień,JakdoszłodozadłużeniaPolskizagranicąwlatach1970–1985.Wspomnienia
uczestnikawydarzeń,Difin,Warszawa2017.
