Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Kryzystenbyłbezpośredniozwiązanyzfinansyzacjądochodówgospodarstw
domowych,główniewydatkównanieruchomości,leczrównieżzwydatkami
naedukację,ochronęzdrowia,ubezpieczeniaorazprogramyemerytalne.Źródeł
kryzysuupatrywaćnależywzmianierelacjipomiędzyrealnąsferągospodarki,
zorientowanąnaprodukcjęasferącyrkulacji,wszczególnościzaśsektoremfinan-
sowym.Globalnywymiarkryzysubyłpochodnątransformacjibankówiinnych
instytucjifinansowychwtrakcieprocesufinansyzacji2.Wliteraturzeprzedmio-
tudowodzonejest,żewistociesekurytyzacjaprzekształciłaglobalnyprzypływ
kapitałuwniczymnieskrępowanąekspansjękredytuhipotecznegodlanajbied-
niejszychkredytobiorców3.ZdaniemAdairaTurneraźródełostatniegokryzysu
finansowegonależyupatrywaćzatemwinstytucjachfinansowych,wglobalnym
systemiefinansowym,wktórymolbrzymiewynagrodzeniauzasadnianebyły
rzekomymiwielkimikorzyściamiekonomicznymi,dostarczanymidziękiinno-
wacjomfinansowymorazrosnącejaktywnościfinansowej4.Wpiśmiennictwie
odnaleźćmożnapogląd,żetowłaśniezasprawąostatniegokryzysufinanso-
wegofinansyzacjazpojęciawjakiejśmierzeniszowegoikojarzonegoniekiedy
zradykalnymiodłamamiekonomiiheterodoksyjnejstałasięterminempopular-
nymicorazczęściejtraktowanymjakoodzwierciedleniepewnejistotnejcechy
współczesnegokapitalizmu,zwłaszczawgospodarkachuznawanychzadojrzałe
finansowo5.
Przezwieledekadpoprzedzającychostatnikryzysfinansowysektorfinansowy
stawałsięcorazwiększywrelacjidorealnejsferygospodarki.Jegoudziałwgospo-
darceStanówZjednoczonychiWielkiejBrytaniiuległpotrojeniupomiędzyrokiem
1950arokiem2000.Wsposóbgwałtownyzwiększeniuuległrównieżobrótakcjami
wrelacjidoproduktukrajowegobrutto.Średniorzeczbiorąc,wgospodarkachroz-
winiętychzadłużeniesektoraprywatnegozwiększyłosięzpoziomu50%dochodu
narodowegowroku1950do170%wroku2006.Handelnarynkachwalutowych
rósłszybciejniżprodukcjatowarów.Przepływykapitałukrótkookresowegopo-
międzykrajamirosłyszybciejniżdługoterminoweinwestycjerzeczowe.Poczyna-
jącodlat80.ubiegłegowieku,wzrostsektorafinansowegobyłnapędzanydodat-
kowodziękiinnowacjomfinansowymwpostaciinstrumentówsekurytyzowanych
orazderywatów.Wzrosttenwnielicznychtylkoprzypadkachzdawałsiębudzić
niepokój.Większośćekonomistów,przedstawicieliregulatorówrynkówfinanso-
wychorazbankówcentralnychwierzyła,żetakiwzrostaktywnościfinansowejjest
2
3
4
5
Ibidem,s.9;C.Lapavitsas,FinanialisedCapitalism:CrisisandFinancialExpropriation,
[w:]C.Lapavitsas(ed.),FinancialisationinCrisis,s.15.
A.Miam,A.Sufi,HouseofDebt,HowThey(andYou)CausedtheGreatRecessionandHow
WeCanPreventItFromHappeningAgain,TheUniversityofChicagoPress,Chicago,
s.98.
A.Turner,BetweenDebtandtheDevil.Money,CreditandFixingGlobalFinance,Prince-
tonUniversityPress,Princeton2016,s.2-3.
M.Ratajczak,Finansjalizacjagospodarki:wymiarydyskusji,„BezpiecznyBank”2017,
nr3(68),s.18.
