Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A2–Homeostazaiintegracjaukładównarządów
5
Zmiennośćparametrówwokółpunktunastawczegojestnieodłączną
wadątychsystemów,toteżjestważnawfizjologii.Temperaturapo-
wierzchninaszegociałaniepozostajenapoziomie37oC,alewahasię
niecowokółtejwartości,awzrostlubspadekjestkompensowanyprzez
mechanizmyujemnegosprzężeniazwrotnego(podobniejakwsyste-
machcentralnegoogrzewania).Istotnejest,jakieodchylenieodpunktu
nastawczegopowodujeuruchomieniemechanizmówujemnegosprzęże-
niazwrotnego.Przykłademniewłaściwegodziałaniategotypumechani-
zmówjestproceskontroliciśnieniakrwi.Wartośćciśnieniakrwijest
odbieranaprzezreceptory(baroreceptory)wścianachgłównychnaczyń
krwionośnych.Receptoryteprzesyłająinformacjedoośrodkowego
układunerwowego,awięcwpływukładunerwowegonaserceinaczy-
niakrwionośnepodlegakontroli.Wzrostciśnieniakrwipowyżejpra-
widłowejwartościwynoszącej90–100mmHgwywołujezazwyczaj
zmniejszenieczęstościakcjisercairozszerzenienaczyńkrwionośnych;
wrezultacieciśnieniekrwiobniżasię.Uludzi,uktórychobserwujemy
fizjologicznego
parametru
zmniejszone
zwiększa
wartośæ
efektor
wyjście
(1)
(np.ciśnieniekrwi)
fizjologiczny
„jednostkakontroli”
parametr
jeśliwartośæ
jestzaduża
„detektor”
wyjście
zwiększone
(2)
efektor
zmniejsza
wartośæ
parametru
fizjologicznego
zewnętrzybodziecwpływający
naparametrfizjologiczny
Rys.1.Składnikifizjologiczneukładukontroli.Naprzedstawionymprzykładzie
(ciśnieniekrwi)wzrostwartościmonitorowanegoparametrufizjologicznegowywołuje
(1)zmniejszeniewyjściaefektora(wtymprzypadkugałąźwspółczulna
autonomicznegoukładunerwowego),którypowodujezwiększeniepoziomu
parametrufizjologicznego,oraz(2)zwiększeniewyjściaefektora(wtymprzypadku
gałąźprzywspółczulnaautonomicznegoukładunerwowego),którypowoduje
zmniejszeniewartościparametrufizjologicznego
