Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niejemniejszawrażliwośćnazimnoiobserwujesięszybszypowrótdonormy
obniżonejtemperatury.Pomiesiączcewrażliwośćnazimnojestwiększaiczas
powrotutemperaturydonormysięwydłuża.wdrugiejpołowiecyklumiesiącz-
kowegowystępujezmniejszenieodpornościnabodźcetermiczne.Kobietyce-
chujepozatymdużalabilnośćukładuautonomicznego.
zStanautonomicznegoukładunerwowego.Zadaniemregulacjiautonomicznej
jestwytworzenieiutrzymaniepoziomuczynnościowegoorganizmunajbardziej
odpowiedniegodowymagaństawianychprzezśrodowiskowewnętrzneize-
wnętrzne.Należyprzypomnieć,żeukładautonomicznyzaopatrujewszystkie
narządyzwyjątkiemmięśniszkieletowych,przyczymwzasadziekażdynarząd
(dowyjątkównależąm.in.naczyniakrwionośne)zaopatrywanyjestprzezdzia-
łająceprzeciwstawnieobie(współczulnąiprzywspółczulną)częściukładuauto-
nomicznego.Poziomnapięcia(pobudliwości)czynnościowegoukładuautono-
nomicznegoikażdejzjegodwóchczęścimożebyćróżny.Oprócznormalnego
zrównoważonegonapięcia(pobudliwości)obuczęściukładuautonomicznego
(normotonia,amfotonia)możeistniećzmniejszone(hipotonia)lubzwiększone
(hipertonia)zrównoważonenapięcie.Istniejeprzytymmożliwośćczynnościo-
wejprzewaginapięciaukładuwspółczulnegowstosunkudoczęściprzywspół-
czulnej(sympatykotonia)iodwrotnie–zwiększonenapięcieukładuprzywspół-
czulnego(wagotonia).
Stanczynnościowyukładuautonomicznegozależyodwieluczynników.
Zmianyczynnościowegostanuukładuautonomicznegozachodząwpewnych
przypadkachrytmicznie(np.podczassnuiczuwania).Okresowezmianyna-
pięcia(pobudliwości)układuautonomicznegowystępująteżwciąguroku
wzwiązkuzezmianamiwnatężeniuświatładocierającegodoziemi.wiosną
ilatemprzeważaergotropia,azimą–trofotropia.Najbardziejwidoczneprzeja-
wyzmianynapięciajednejczęściukładuautonomicznegodostrzegalnesąpod-
czaswysiłkufizycznegoiponim.Aktywnościruchowejtowarzyszystanpobu-
dzeniaczęściwspółczulnej,czyliergotropii.Pojawiasięonjużprzedwysił-
kiem,ponieważjestzwiązanyzmobilizacjąorganizmudopracy,walkilub
ucieczki.Towarzyszymuwieledobrzeznanychobjawówsympatykotonii.Prze-
biegazezużyciemogromnychilościenergii.Natomiastwypoczynekpowysiłku
przebiegawwarunkachtrofotropiicechującejsięprzeważającymwpływem
układuprzywspółczulnego.Następujewtedyusunięcienagromadzonychmeta-
bolitówprzemianenergetycznychiodbudowazużytychzapasówsubstratów
energetycznych.
Reakcjanabodzieczależyodtego,czyistniejestanergotropiiczytrofotro-
pii.Przyergotropii(typskowronka)należystosowaćkrótkieisłabszebodźce
zkrótkimiprzerwami.Natomiastprzytrofotropii(typsowy)dłuższeisilniejsze
bodźcezdłuższymiprzerwami.Jeśliniestwierdzasięergotropiilubtrofotropii,
tonależystosowaćbodźceośredniejsileiśrednieprzerwypomiędzynimi.
wstanieergotropiizimnyzabiegwodoleczniczypowodujerozluźnieniemięśni,
działauspokajającoisprzyjazasypianiu,awstanietrofotropiizwiększanapię-
ciemięśni,usuwazmęczenie,orzeźwia.wyjściowystanczynnościowynarzą-
dów,będącywyrazemaktualnej,chwilowej,awięcprzejściowej,sytuacjifi-
zycznejipsychicznejorganizmu,nazywasięteżniekiedychwilowągotowością
organizmudoreagowanianabodźce.
17
