Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wwiększościpomiarówfizycznychmamydoczynieniawyłącznieze
skończonymiprzyrostamiwielkościfizycznych,powiązanychzsobązależno-
ściąfunkcyjną.Jednocześniewkażdymeksperymenciezarównoprzyrosty
zmiennejniezależnej,jakizmiennejzależnejsąobarczonebłędamipomia-
rowymi.wobectegoniemożnauważaćtychprzyrostówwielkościfizycznych
zadowolniemałe.wielkościprzyrostówzarównozmiennejniezależnej,jak
izmiennejzależnejniemogąbyćmniejszeodwielkościnieuniknionychśred-
nichbłędówpomiarowychjakimiobarczonejestichwyznaczanie.Toozna-
cza,żeniemożemywykonaćpomiaruwielkościprzyrostuskończonegodla
dwudowolniebliskichsobiewartościzmiennejniezależnej,aniteżwykonać
pomiarudowolniemałegoskończonegoprzyrostuzmiennejzależnej.
Powykonaniupomiarów,eksperymentatorwykreślawpłaszczyźniery-
sunkudwieosieukładukartezjańskiego,naktórychzaznaczajednostkiwiel-
kościzmiennejniezależnejizmiennejzależnej,podającodpowiedniewymia-
rytychwielkości.wynikeksperymentureprezentowanynawykresieprzez
punkt,znajdujesięwśrodkuprostokątaodługościpodstawywyznaczonej
napodstawieśredniegobłędupomiarowegozmiennejniezależnejiowy-
sokościwyznaczonejnapodstawieśredniegobłędupomiarowegozmiennej
zależnej.wtensposób,poustaleniupołożeniakolejnychpunktówpomia-
rowych,łączysięjeprostymiodcinkamiiotrzymujelinięłamaną.Linia
taprzedstawiaprzybliżonązależnośćfunkcyjnądwuzmierzonychwielkości
fizycznych.Jeślieksperymentatorsprawdzaznaneprawofizyki,towtym
samymukładzieosikartezjańskichwykreślaliniękrzywąwyznaczonąna
podstawietegoznanegoprawa.Jeślijakośćpomiaruniebudziwątpliwości,
towyznaczoneeksperymentalniepunktyukładająsięwpobliżutejkrzy-
wej,zaśprzebiegeksperymentalnejkrzywejłamanejjestmniejlubbardziej
zbliżonydoprzebiegukrzywejwynikającejzeznanegojużprawafizyki.Jeśli
eksperymentatorposzukujenowegoprawafizyki,tomożejesformułować,
korzystajączprzybliżonegoprzebieguzależnościdwuwielkościfizycznych
wyznaczonegonapodstawiepomiarówprzezlinięłamaną.Przedstawimy
przykładtakiegopostępowania.
Zależnośćciśnieniagazudoskonałegowcylindrzeodobjętości.
Odpowiednieksperymentzostałprzedyskutowanywrozdz.6.7,6.9i6.12.
Ciśnieniegazudoskonałegozależyodobjętościiodtemperatury.Przyjmie-
my,żetemperaturagazujestustalona,cooznacza,żezmianaciśnieniagazu
jestizotermiczna.Tłokzamykającycylinderzgazemjestnieruchomy,jeśli
siławywieranaprzezgaznatłokzostałazrównoważonaprzezsiłęzewnętrz-
nąokierunkuprzeciwnym.Abyzwiększyćciśnieniegazu,siłęzewnętrzną
zwiększasiępowoliipoosiągnięciuzamierzonegoskończonegojejprzyrostu
−ą
ex∆Fx,nakrótkiczasnatężeniesiłysięustala.względniekrótkiprzedział
42
