Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NaprzyłączonychdoWęgierterenachwokresieczechosłowackimkonsulaty
polskiedziałaływKoszycach,Użhorodzie1orazChuście2(zsiedzibąwVynohra-
div3);spośródnichdosierpnia1940rokufunkcjonowałwyłączniekonsulat
wUżhorodzie.Obsadastanowiskakonsulazmieniałasięczęsto:poMieczysławie
ChałupczyńskimkierownictwoplacówkiprzejąłJerzySzczeniowski,jakoostatni
zaśkonsulatemkierowałMichałCzudowski4.DoniewielkiejczęściRusiZakarpac-
kiejpretensjerościłasobietakżeRumunia,jednakrządwęgierskiniemiałzamiaru
spełnićrumuńskichżądań.Rolęmediatorawwęgiersko-rumuńskimkonflikciepró-
bowałpodejmowaćpolskiministersprawzagranicznychBeck,jednakzewzględu
nanieugiętestanowiskoWęgiernieudałosięosiągnąćporozumienia.
Wchwiliprzywróceniawęgiersko–polskiejgranicyHitlerplanowałjużwojnę
przeciwkoPolsce.Węgierskiewładzewkrótcedowiedziałysięotymplanie.
27kwietnia1939roku,jedendzieńprzedjednostronnymwypowiedzeniemprzez
Niemcówpolsko-niemieckiejdeklaracjionieagresji,węgierskiministerspraw
zagranicznychIstvánCsákyprzekazałwęgierskiemuposłowiwRzymiestanowi-
skorząduipoleciłjegoprzekazanieministrowisprawzagranicznychWłochGale-
azzoCianowi.Csákywyraziłsięjasno:nPozostającwiernympolityceOsi,choć
wobliczunaszejżywejsympatiidoPolakówbędzietobolesnarola–oczywiście
opowiemysiępostronieRzeszyNiemieckiej,alewzbrojnychakcjachprzeciwko
Polsceaniwsposóbpośredni,anibezpośrednioniemamyzamiarubraćudziału.
Mówiącnpośrednio”mamnamyślitakąformęataku,wobecktóregoodmówimy
wszelkimpostulatomdotyczącymprzejazduoddziałówniemieckich,czytopie-
szo,czydrogąlądowąlubkolejową,przezterenWęgierwceluzaatakowaniaPolski.
JeżeliNiemcyzdecydująozastosowaniuprzemocy,tokategorycznieoświadczę,że
naużyciebronitakżeodpowiemyzbrojnie.Ten,ktobeznaszejzgodywejdziena
terenWęgier,zostanieuznanyzawroga”5.
WpodobnymtoniewyrażałsiępremierPálTeleki6wadresowanymdoHitlera
iMussoliniegoliściez24lipca1939roku:nWęgry,oileniezajdziepoważnazmia-
1
ObecnieUżhorod(Ужгород),Ukraina.
2
ObecnieChust(Хуст),Ukraina.
3
ObecnieWynohradiw(Виноградів),Ukraina.
4
J.Bestry,SłużbakonsularnaDrugiejRzeczypospolitejwCzechosłowacji,Wrocław
2005,s.97.
5
M.Adám,G.Juhász,L.Kereszter(red.),Magyarorszógésamósodikvilóghóború.
Titkosdiplomóciaiokmónyokahóborúelőzményeihezéstörténetéhez,Budapest1959,s.235-
237.Zob.:M.Mitrovits,Stanowiskorząduwęgierskiegowobecwojnyniemiecko-polskiejw
roku1939,w:J.Januszewska-Jurkiewicz,L.Krzyżanowski(red.),HenrykSławik–Śląskiboha-
tertrzechnarodów,Bielsko-Biała2015,s.60-74.
6
PálTeleki(1879,Budapeszt–1941,Budapeszt)–geograf,polityk,premierWęgier
wlatach1920–1921i1939–1941,ministersprawzagranicznychwlatach1920–1921,minister
wyznańreligijnychioświeceniapublicznegowlatach1938–1939,naczelnikskautowy,wielki
przyjacielPolaków.Będącpremierem,popełniłsamobójstwo,ponieważniezgadzałsięnaudział
WęgierwniemieckiejnapaścinaJugosławię.
–16–
