Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nawzachodzącychokolicznościach,zprzyczynmoralnychniewidząmożliwości
zbrojnegowystąpieniaprzeciwkoPolsce”1.
UproguIIwojnyświatowejWęgryiPolskaposiadaływspólnągranicę,dlatego
teżstanowiskoBudapesztubyłojednakowoważnedlaWarszawyiBerlina.Powy-
buchuwojny,1września1939rokuAndrásHorywrazzczłonkamiwęgierskiego
przedstawicielstwadyplomatycznegodokońcatrwaliprzyrządziepolskim,eskor-
tującministrasprawzagranicznychJózefaBeckaażdoRumunii.Hitlerzamierzał
otoczyćPolskę,jednakrządTelekiegokilkakrotnieniewydałzgodynaprzemarsz
niemieckichoddziałówprzezterytoriumRusiZakarpackiej.Dziękitemukilkadzie-
siąttysięcypolskichżołnierzyicywilówdotarłonaWęgry:częśćznichudałasię
dalejdoFrancji,bytamdołączyćdoPolskichSiłZbrojnychnaZachodzie,mniej
licznaczęśćpozostałanatomiastnaWęgrzech,gdzieprzetrwaławojnę.
Podniemieckiminaciskami15września1939rokuministersprawzagranicz-
nychIstvánCsákyzlikwidowałPoselstwoWęgierskiewWarszawie.Konsulaty
honorowewGdyni,Poznaniu,Katowicach,KrakowieiLwowieprzestałydziałać
naprzełomielat1939i19402.Nieoznaczałotojednakzerwaniastosunkówdy-
plomatycznych,ponieważWęgrywbezprecedensowysposóbuznawałyPolskę
takżepowrześniu1939roku,zaśposelstwopolskiewBudapeszcie,pomimonie-
mieckichprotestów,działałoażdokońcaroku1940roku3.PoselstwoPolskie
wBudapeszcieoficjalnieprzestałofunkcjonować1stycznia1941roku,alena-
tychmiastuznanodziałającynaterenieWęgierKomitetObywatelskidospraw
OpiekinadPolskimiUchodźcamijakooficjalneprzedstawicielstwopolskiego
państwapodkierownictwemHenrykaSławika4.
WowymczasiePoselstwoRPwBudapeszcieaktywnieuczestniczyłowprze-
rzucaniużołnierzypolskich,którzyznaleźlisięnaWęgrzech,nazachód,atakże
wspierałosłużbętajnychkurierówprzenoszącychinformacjepomiędzyokupowaną
Polskąarządempolskimnauchodźstwie.Główneszlakikurierskiedokońcawojny
biegłyprzezterytoriumWęgier.Polikwidacjipolskiejplacówkidyplomatycznej
wBudapeszcieorganyniemieckiegoMSZzażądałydostępudoobszernegoarchi-
wum,któredyplomacipolscyzdeponowaliw14zaplombowanychskrzyniach
wwęgierskimMSZ.PomimociągłychnaciskówzestronyNiemiecdokumentynie
zostałyjednakwydane5.Dalszelosyarchiwumniesąznane–możnaprzypuszczać,
żedokumentyzostaływywiezionepozajęciuWęgierprzezNiemcóww1944
roku.
1
ListpremieraTelekiegodoHitleraiMussoliniego.W:G.Ránki,E.Pamlényi,L.Tilko-
vszky,G.Juhász(red.),AWilhelmstrasseésMagyarorszóg.NémetdiplomóciaiiratokMagyaror-
szógról1933–1944,Budapest1968,s.427-428.
2
nKülügyiKözlöny”19,1939,nr9,s.73-74.
3
MNLOLK63161.csomó194117.tétel17/7SzyfrogramIstvánaCsákyegodo
węgierskiegoposławLondynieGyörgyaBarczy,7grudnia1940roku.
4
Zob.L.Orłowski,WspomnieniazBudapesztu,.nKultura”1952,nr10,s.115-136.
5
MNLOLK63161.csomó194117.tétel17/7Nota,11kwietnia1941roku.
–18–
