Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Jednymzpierwszychpunktównamapiesiatkiwęgierskichprzedstawicielstwza-
granicznychjestdziałającaoficjalnieod31października1919rokumisjawWar-
szawie.PracującywstolicyPolskidyplomaciwęgierscyobokreprezentowania
Węgieriichobywatelibyliświadkaminajważniejszychwydarzeńwewspółczesnej
historiiPolski–towarzyszyliPolakomwchwilachzarównoradosnych,jakismut-
nych.Wykonywanaprzeznichzarównopublicznie,atakżezakulisamidyploma-
tycznymiwciąguminionegostuleciapracaobfitowaławciekaweepizody:niniej-
szapublikacjaumożliwiaCzytelnikomzapoznaniesięzkilkomaznich.
Naszebadaniarozpoczęliśmylatem2014rokuwArchiwumKrajowymWę-
gierskiegoArchiwumNarodowego(węg.MagyarNemzetiLevéltárOrszágosLe-
véltára),jakrównieżwBiblioteceFachowejim.MiklósaBánffy’egoMinisterstwa
SprawZagranicznychiHandluWęgier(węg.KülgazdaságiésKülügyminisz-
tériumBánffyMiklósSzakkönyvtára).KwerendękontynuowaliśmywWarszawie
wArchiwumAktNowych,ArchiwumMSZorazArchiwumPaństwowymm.st.
Warszawy.Musieliśmyzmierzyćsięzfaktem,żedostępnemateriałyarchiwalne
byłyniekompletne:wieledokumentówprzepadłobądźuległozniszczeniu,stan
innych–naprzykładdokumentacjidotyczącejutraconegow1939rokumajątku
ruchomegozrezydencjiposelskiejprzyul.Chopina–zbiegiemlatpogorszyłsię
takbardzo,żeichopracowywanieodbyłosięwostatnimmożliwymmomencie.
Niektóremateriałyowartościźródełzostałyzniszczoneprzezichwłaścicieli:na
przykład,wroku1944zobawyprzedNKWDPálDomszkyzniszczyłznaczną
częśćdokumentówdotyczącychZwiązkuWęgierskiegowGeneralnymGuberna-
torstwie(węg.MagyarSzövetségaLengyelFőkormányzóságban).Wielelatpo
zakończeniusłużbywposelstwiewęgierskimwWarszawieswojewspomnienia
przelalinapapierposełAndrásHory(wswojejwiejskiejnsamotni”),attachéwoj-
skowyIstvánUjszászy(wwięzieniuAVO–węgierskiejsłużbybezpieczeństwa
okresukomunizmu)orazattachéwojskowyBélaLengyel(naemigracjiwAu-
strii);pismateposłużyłyjakoistotneźródładlaniniejszegotomu.
Zamysłemnaszymbyłoprzedstawieniemniejznanychbądźdotychczasnie-
opracowanychrozdziałówzhistoriiPoselstwaWęgierwWarszawiewokresieod
jegopowstaniawroku1919ażdoroku1989.Autoremczęściobejmującejokres
doroku1945irozdziałównakońcuksiążkipodtytułemMiejscaiTwarzejest
TiborGerencsér,częścidotyczącejczasówpoIIwojnieświatowejdoroku1956
–MarcinGrad,arozdziałupodtytułemnOdrewolucjidozmianyustroju”–Mi-
klósMitrovits.
Trudno,rzeczjasna,omawiaćhistorięposelstwabezznajomościchoćbyzary-
supolsko-węgierskichstosunkówdyplomatycznychwXXwieku,dlategozdecy-
dowaliśmysięnanakreśleniekontekstudlawyrwanychzhistoriiposelstwaobra-
zów,jednakzpowoduograniczeńobjętościowychksiążkiniemogliśmywżadnym
raziepodjąćsięzadaniaprzedstawieniawpełnirelacjiwęgiersko-polskichwmi-
