Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
iredagowanyprzezeksjezuitę,księdzaStefanaŁuskinę(1725-1793)17;oraz
nPamiętnikHistoryczno-Polityczny”(od1788r.ukazującysiępodnazwąnPa-
miętnikHistoryczno-Polityczno-Ekonomiczny”)-miesięcznikoprofiluspo-
łeczno-gospodarczym,zawierającybogatyzasóbinformacjionajnowszych
wydarzeniachzkrajuizeświata,publikowanyprzezksiędzaPiotraŚwit-
kowskiego(1744-1793)18.Zdniem1stycznia1791r.,zpogwałceniemŁu-
skinowskiegoprzywilejucumiureexclusivo,zapewniającegomożliwość
drukowaniawKoroniepisminformacyjnychwewszystkichjęzykachzwy-
jątkiemfrancuskiego19,zaczęłaukazywaćsięnGazetaNarodowaiObca”
(1791-1792).Byłtoorganprasowystronnictwareform,propagującyidee
patriotyczneiniepodległościowe,wydawanyprzeztrzechmłodychdziała-
czypolitycznych:JulianaUrsynaNiemcewicza,JózefaWeyssenhofaiTade-
uszaMostowskiego,aredagowanyprzezStanisławaSzymańskiego20.Wroku
1792Warszawawzbogaciłasięojeszczejednągazetęinformacyjnąoprofilu
patriotycznym.nKorespondentWarszawskidonoszącywiadomościkrajowe
izagraniczne”,boonimmowa,zacząłukazywaćsiędokładniewpierw-
sząrocznicęuchwaleniaKonstytucji3maja,ajegoredaktoremnaczelnym
byłeksjezuita,ksiądzKarolMalinowski.Teczteryczasopisma,będącedla
mniepodstawowymźródłemwiedzyowielkiejwojniewschodniej(ostat-
niewnajmniejszymzakresiezuwaginaswojepóźnepoczątki),doczekały
sięwłasnychmonografiiiszeregustudiów21,cozwalniamniezobowiązku
17J.Szczepaniec,ŁuskinaStefan,[w:]PSB,t.XVIII,Wrocław1973,s.577-579;J.Łojek,
DonKichotXVIII-wiecznejprasypolskiej(StefanŁuskina),nKwartalnikHistoriiPrasyPol-
skiej”1991,t.XXX,z.3-4,s.17-25.
18NatematP
.Świtkowskiegoijegodziałalnościpisarsko-wydawniczejpor.E.Aleksan-
drowska,ŚwitkowskiPiotr,[w:]DawnipisarzepolscyodpoczątkówpiśmiennictwadoMłodej
Polski.Przewodnikbiografcznyibibliografczny,t.IV(S-T),koordynacjacałościR.Loth,
Warszawa2003,s.232-233;I.Łossowska,PiotrŚwitkowski(1744-1793),[w:]Pisarzepol-
skiegoOświecenia,red.T.Kostkiewiczowa,Z.Goliński,t.II,Warszawa1994,s.305-319;
I.Homola-Dzikowska,PamiętnikHistoryczno-PolitycznyPiotraŚwitkowskiego1782-1792,
Kraków1960,s.10-24.
19J.Szczepaniec,MonopolprasowyStefanaŁuskinywKoroniewlatach1773-1793,
nZeSkarbcaKultury”1961,z.13,s.5-99.
20Natematredaktorówpismaiichdziałalnościpublicystycznejpor.J.Skowronek,Mo-
stowskiTadeuszAntoni,[w:]PSB,t.XXII,Wrocław1977,s.73-78;S.Kieniewicz,M.Wit-
kowski,Niemcewicz(UrsynNiemcewicz)Julian,[w:]ibidem,s.771-780;A.Goriaczko,
nGazetaNarodowaiObca”
,Wrocław1953,s.23-39;J.Dihm,Niemcewiczjakopolitykipu-
blicystawczasieSejmuCzteroletniego,Kraków1928.
21Zważniejszychpracpor.I.Homola-Dzikowska,op.cit.;I.Homola,PiotrŚwitkow-
skiijegoPamiętnikHistoryczno-Polityczny,nZeszytyNaukoweUJ.Historia”1958,z.3,
s.119-161;J.Łojek,nGazetaWarszawska”księdzaŁuskiny1774-1793,Warszawa1959;
