Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.PodrządamiPiastówiHabsburgów
21
lazłsięnaperyferiachzainteresowaniadynastii.AdministracjęŚląskaCie-
szyńskiegopodporządkowanoZwierzchniemuUrzędowiweWrocławiu,
któremupodlegałyrównieżFrydek,Bielsko,Frysztat,Raj.WpołowieXVII
wiekuok.40wsi,jakoprywatnemajątkiksiążątcieszyńskich,połączono
wtzw.KomoręCieszyńską,podległąjednostcewrocławskiej.
DrugapołowaXVIIwiekubyłanajtrudniejszymokresemdlaregionu.
WtymczasieoddziaływojskoweŚląskaCieszyńskiegozostałyzaangażo-
wanedodziałańwojennychHabsburgów,zwłaszczanaWęgrzech;broniły
takżeziemcieszyńskichprzednajazdamitureckimi.Musianopokrywać
kosztyzwiązanezutrzymaniemoddziałówlicznychwojsk,któreczęsto
przemieszczałysię(chodzim.in.owojskapolskie,którew1683rokupod
wodząkrólaJanaSobieskiegociągnęłypodWiedeń).Skutkiemtegobyło
ogromnezubożeniespołeczeństwaorazlicznezarazy(największamiała
miejscew1715(?)roku;zmarłowówczas1500osób)35.
PoważnezmianypolitycznemiałymiejscewpołowieXVIIIwieku,
wczasietzw.wojenśląskich,kiedytoHabsburgowieutraciliczęśćŚląska
narzeczkrólapruskiegoFryderykaII.PoIIwojnieśląskiejmającejmiejsce
w1758rokuwojskapruskieokupowałycałyŚląskCieszyński.Ówczesne
(1744—1745)społeczeństwobyłorozwarstwione,poszczególnewarstwy
społecznenieposiadałyrównychpraw.
Większośćziemznajdowałasięwtymczasiewposiadaniupotom-
kówdawnegorycerstwa,nazywanegoszlachtą.Byłatoszlachtadrobna;
szlachciceposiadaliprzeważniejedną,anawettylkoczęśćwsi,sprawowali
władzęgospodarcząisądownicząnadposiadanymiobszarami,zwanymi
państwamilubdominiami
36
.Stosunkipomiędzyksiążętamiaszlachtą
układałysiębardzoróżnie.Prawoziemskienakazywałozwolnićchłopa,
którysprzedałziemięzazgodąpana,podwarunkiemżedazasiebie
zastępcę.Tosamoprawozakazywałorównieżbiciapoddanegoczywięzie-
niagobezszczególnejprzyczyny.Wpraktycechłopiczęstoudawalisięze
skargąnaszlachcicadoksięcia,któryrozpatrywałsprawęiwymierzałkarę
winowajcy37.Szlachtazaśdążyładouzyskanianietykalnościwsporachze
stanemchłopskim.Staranosięwymócnaksięciudeklarację,żewrazie
konfliktówszlachtaniebędziesądzonaprzezniego,aleprzezsądziemski.
WXVIIiXVIIIwiekuszlachtastraciłanaznaczeniu.Odebranojej
przywilejwolnościpodatkowej.Panującyżądalipodatkówodgruntówfol-
35J.Spyra:ŚląskCieszyńskipodrządamiHabsburgów(1653—1848)ś,s.147.
36Ibidem,s.145—146.
37D[ś]książęmożewydawaćrozporządzenia,możezałatwiaćpewnesprawypolu-
bownie—zazgodąobustron—alejeżelionewtensposóbniezostanązałatwione,wte-
dyjużnależądosąduziemskiego.Dotąddziałosiętakzawsze,żepoddany,któryzuporu,
beznależytejprzyczynypozwałpanaprzedksięcia,byłzatosurowokarany[ś]”.F.Po-
piołek:StudiazdziejówŚląskaAustryackiego.Katowice1958,s.28.
