Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POKOLENIATRYDENCKIEś
denovissimis83lPromowaniełagodniejszychmetodpedagogikiducho-
wejisposobówformowaniasumienia(porlDepuritateconscientiae
MateuszazKrakowa),wzglądnauwarunkowaniażycioweipsycholo-
gicznesprawiły,żeduszpasterzepolscynienosili-jakzalecałSavona-
rola-nokularówśmierci”
,niedoskonalilisięwsocjotechnikachlęku
iwstrząsuzbawiennego84,leczstaralisięwpoićspołeczeństwuwzorzec
religijnościrealistycznejiprzyjaznejżyciuświeckiemulWcentrum
tworzonejstrukturyaksjologicznejsytuowałysięwartościelemen-
tarne:opiekanadpotrzebującymi,pracawłączonawrytmrokulitur-
gicznegoorazobowiązkistanu,aprzedewszystkimżycierodzinne,
nobilitowaneprzezpodobieństwodoRodzinyŚwiętejl
Chcemypodkreślrazjeszcze,żewzorzecten-postrzegany
nierazjakostereotyprodzimości,właściwynsarmackiemukatolicy-
zmowi”XVIIwiekuidyskredytowanyjakoinercyjnyipartykularny-
byłopartynasolidnymfundamencieteologicznym,stworzonymwXV
83SlBylinawkolejnychstudiach(Człowiekizaświaty…;Religijnośćpóźnego
średniowiecza…,sl154-155)przypomina,żebiskupWojciechJastrzębiec(1423)
nakazywałwstatutach,bywkazaniachorzeczachostatecznychzachowywano
umiariostrożność,anaukiudzielanepenitentombyłyzróżnicowanelDlagre-
miumpowinnybyćłagodne(piietdulciacsuavialloquio),awobeczatwardzia-
łych-przerażająceobrazamimąkpiekielnychlRównieżbiskupkrakowskiNan-
kerzalecał,byspowiednicyniezłorzeczylipenitentowiiniedoprowadzaligodo
desperacjilWPradzeKonradzWaldhausenprzekonywał,żewiększąmękąjestnie
widziećObliczaZbawiciela,niżcierpiećwpieklelMagisteriumeschatologiczne
wPolsceXVwlomawiaautormonografiiCzłowiekizaświaty…wrozdzl4:Polskie
piekło,sl75-97l
84SlBylinakonkluduje:nWspólnebyłypodstawowetematynauczania
izasadniczetreścireligijne,przekazywanewiernyml[ś]Alewszystkotonie
wykluczałoróżnic,możenawetnaderistotnych,wsposobieprzekazywaniatre-
ścieschatologicznychl[ś]Gdzieśtuwłaśniesytuujesiępytanieooperowanie
lękiemprzedkarąwieczną,zaśodpowiedźniemusibyćjednakowadlacałego
chrześcijaństwazachodniegol[ś]KościółwPolsceniezniechęcałwięcnaucza-
jącychkapłanówdowykładaniawiernymproblematykikarypośmiertnej,lecz
nakazywałwtejdziedzinieumiariostrożnośćlUznawałtakżepotrzebę,zwłasz-
czawnauczaniuindywidualnym,oddziaływanianaludziświeckichpoprzez
wzbudzaniegrozyistrachuprzedpotępieniemwiecznym,lecztraktowałtojako
środekostateczny,stosowanywobec[ś]zatwardziałychwgrzechu”(Człowiek
izaświaty…,sl3-4,81)l
~57~