Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
flTypologia,jakigatunekumiejscowionywjejschemaciejawiąsię
[…]jakoniezbędnykontekstinterpretacyjny,jakofiltr,przezktóryiza
któregopomocąkażdymówiącymożetworzyćiodczytywać(interpre‑
tować)teksty”(Witosz2005:224).Rozpoczynającrozważanianatemat
formdialogowych,postaramsięprzybliżyćflniezbędnykontekst”iflfiltr
interpretacyjny”,dziękiktórymbędęodczytywaćtekstywspółczesnej
prasy–czylipojęciesamegogatunku.
Gatunektopojęcietrudnedoscharakteryzowania,nazwania,aprze‑
cieżflnależydonajstarszychkategoriiwrefleksjiliterackiej”(Głowiń‑
ski1998:43),jegokorzeniezaśsięgająArystotelesowskiejPoetyki.Jest
kategoriązłożonąidynamiczną,oniepewnymstatusieontologicznym
(por.Witosz2005).
Gatunek,zaStanisławemGajdąiMariąWojtak,będętraktowaćjako
pewienabstrakcyjnymodel,wzorzec.Otodefinicjebadaczy:flgatu‑
nekwypowiedzitokulturowoihistorycznieukształtowanyorazujęty
wspołecznekonwencjesposóbjęzykowegokomunikowaniasię;wzo‑
rzecorganizacjitekstu”(Gajda1993:246),flgatunek–twórabstrakcyj‑
ny(model,wzorzec)mającyjednakróżnorodnekonkretnerealizacje
wformiewypowiedzi,atakżejakozbiórkonwencji,którepodpo‑
wiadajączłonkomokreślonejwspólnotykomunikatywnej,jakikształt
nadaćkonkretnyminterakcjom”(Wojtak2004a:16).ZaMariąWojtak
będęanalizowaćgatunkiwaspekciestrukturalnym,pragmatycznym,
poznawczymistylistycznym,ponieważwzorzecgatunkowypowinien
byćtraktowanyjakocałość(2004a:16–17).flWzorzecgatunkowy[…]
tworzą:
1.Określonastruktura(modelkompozycyjny),awięcramatekstowa,
podziałnasegmenty,relacjemiędzysegmentami–aspektstruktu‑
ralny.
2.Uwikłaniakomunikacyjne:obraznadawcyiodbiorcy,celkomunika‑
tu(potencjałillokucyjny),kontekstżyciowygatunku,awięcprymar‑
nezastosowaniakomunikacyjne–aspektpragmatyczny.
3.Tematykaisposóbjejprzedstawienia(perspektywa,punktwidzenia,
hierarchiawartościiinneskładnikiobrazuświata)–aspektpoznaw‑
czy.
4.Wyznacznikistylistyczne(cechyuwarunkowanestrukturalnie,zde‑
terminowanepragmatycznieizwiązanezgeneząużytychśrodków)–
aspektstylistyczny”(Wojtak2004b:30–31).
