Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
150LATfOTOGRAfII(1839-1989)
przedhitlerowskich:tapolskabyłaznaczniebardziejrozproszona(nawetjeślipróbowano
jąujawnićprzezorganizacjęIWystawyFotografiiRobotniczejweLwowiewroku1936).
Jaktegodowiodływostatnichlatachposzukiwania,fotografiaodgrywaławielkąrolę
zarównowprywatnejrejestracjiżyciachłopów,jakiprofesjonalnejiprywatnejdo-
kumentacjiżyciarobotników,izakładówprzemysłowych.Ponadtowżyciuziemiaństwa
imieszczaństwaspełniałastalefunkcjędokumentuprywatności.
21
Zupełnąobcośćwobectego,copowyżejopisano,wykazujefotografiaawangardy
plastycznejorazspuściznajednegosamotnika-StanisławaIgnacegoWitkiewicza.
Wwypadkuawangardy(AleksanderKrzywobłocki-fotografującyorazinniplastycy
wykorzystującyfotografięwkolażulubprocederzefotogramu)obojętnośćwobec
piktoralizmujestrezultatemzrozumieniaistotypartnerstwafotografiiwobecstymu-
lowanejświatopoglądemawangardyewolucjiśrodkównowoczesnejsztuki,takichjak
międzyinnymifilm,kolażinowatorskatypografia.Zdrugiejstronyobecnośćfotogra-
fiiwdorobkużyciaWitkiewiczawynikazprzekonaniategomalarzaipisarza,że
wiarygodnylubkłamliwyteatrżycia,wyrażającysiędramatycznąekspresjątwarzy,
fotografiazapisujeznajwiększąprzenikliwością.
PsychologicznebogactwofotografiiportretowychWitkiewicza,główniejegoautopor-
tretówodokoło1905rokudopołowylattrzydziestych,współtworzywrazzpowieścia-
miidramatamimanifestjegowizjiczłowieczeństwawkategoriachbólu,celowo
przyswojonejmaski.Dotyczytoportretówwciasnymkadrze(1912-1922),inscenizowa-
nychsceniwizerunkówprzedzierzgniętegowinnąpostaćautora.
AlternatywnewobecdorobkuWitkiewiczakoncepcjepowstaływdwóchobszarach
światopoglądowych.Jedenznichtosurrealizm,cowykazująfotografieosóbtworzone
wlustrachiwramachodobrazkówalbofotografiefragmentówciała,takżemęskiego
-AleksandraKrzywobłockiego(1930-1935).Jegoprace,równieżpóźniejszefoto-
montaże,cechująsiępoetykąnieoczekiwanychskojarzeńlubfragmentaryzacji
motywu.
Westetycedrugiegokręguinspiracjiawangardyracjonalistycznej,jednocześnieza-
wierającejoryginalnąpoetykę,mieszcząsięabstrakcyjnefotogramyJanuszaMarii
Brzeskiego(około1930-1932)iStefanaThemersona(około1929-1932).Jednak
żadenznichniewytrwałwjednejstylistyce.Themerson(znawcaientuzjastaDada)
tworzyłfotogramy,łączącjeponadtowtwórczościfilmowejzfragmentamirzeczywi-
stościwidzianejdynamicznieiwzbliżeniu(filmEuropa,1932).Motywowałonteore-
aleksanderkrzywobłocki,Kompozycjafotograficzna,1929
