Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
trolęnadczęściąkrólestwa.Obiewalczącestronynieprzebieraływśrod-
kachiniepróbowałymitygowaćswejżądzykrwi.Wwielumiastachdoszło
dorzezi.KondeuszprzegrałbitwępodDreuxisamdostałsiędoniewoli.
Nawolnośćwyszedłwrokunastępnym,gdypodpisanopokójwAmboise,
mającyzapewnićtolerancjęreligijną
13
.Jednakbutnyksiążęnieuznałłaski
ratującejmużycie,zażądałwznowieniaprocesuioczyszczeniagozzarzu-
tów
14
.Odtąduważanogozagłównegoszermierzasprawykalwińskiej
weFrancji.
WjakiśczaspotemprzyszłoKondeuszowiprzeżyćchwileprawdziwej
grozy.Dwórfrancuskiwyruszyłwwielkiobjazd,podczasktóregomłody
KarolIXmiałpoznaćswójkraj,apoddanymdanookazjęzobaczeniawładcy
orazjegomłodszegorodzeństwa
15
.Wpodróżwyruszyłabowiemcała
rodzinakrólewskazKatarzynąMedycejskąnaczele.Objazdmiałstaćsię
okazjądokontroliurzędnikówizaprowadzeniaobowiązującejwkrajutole-
rancji.Jednakmimowyraźnychnakazówkrólewskichigestówdobrejwoli
zestronydworunatrasiedochodziłodoincydentów.Jakaśbandazajadłych
katolikównapadłanaorszakksiężnejdeCondéizabiłatowarzyszącegojej
szlachcicahugenotę16.Niejestcałkiemjasne,czynapaśćmiałajedyniepod-
tekstreligijny,aletakzostałaodczytana.
NapołudniuFrancjiwizytępodróżującemudworowizłożyłyciotka
królewskaMałgorzata,księżnaSabaudii,orazsiostramonarchyElżbieta,kró-
lowaHiszpanii.Katarzynamiałanadzieję,żebędziemogłazobaczyćnie
tylkoszwagierkęicórkę,któregorącokochała,aletakżezięcia–FilipaII.
Jednaktenniezdecydowałsięnaspotkanie,natomiastpojawiłsięjego
przedstawiciel,książęAlba.PodczasrozmówzKatarzynąHiszpannale-
gał,bykrólowazaprowadziławswympaństwieporządekirozprawiłasię
zwyznawcamikalwinizmu.Wedługniepotwierdzonegoprzekazu,księcia
udzielającegotakichradKatarzyniepodsłuchałmałyHenrykdeBourbon,
synAntoniego,iprzekazałjeswejmatce–Joannie,królowejNawarry.Plotki
oszykowanejprzezdwórrozprawiezhugenotamikrążyłypokrajuiosta-
teczniestałysięprzyczynąkolejnejwojnyreligijnej.Mówiono,żeFilipII
miałzażądaćgłowyKondeuszajakoksięciakrwi–ambitnego,skłonnegodo
opozycjiiprzewodzącegohugenotom.Ponieważwłaśniewówczasdoszło
dowystąpieńantyhiszpańskichwNiderlandach,aprzywódcówtamtejszej
opozycjistracono,zatemksiążędeCondéobawiałsięoswojeżycie.Prag-
nącuprzedzićspodziewanycios,naposiedzeniuradykrólewskiejzapowie-
13J.Baszkiewicz:HenrykIV…,s.39;S.Grzybowski:HenrykWalezy…,s.28–29.
14A.DeLévisMirepoix:FrançoisIerleroichevalier.Paris1931,s.70.
15A.Skrzypietz:KrólowaMargot.OstatniaperłaWalezjuszów.Warszawa2016,s.123–
133.
16G.BorDonove:LesValois…,s.571.
