Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Upadeksystemukomunistycznego
Lata1989/1990przyniosłyEuropiepodwójnyprzełom.Wciągukilkumie-
sięcyupadłsystemkomunistycznyorazdoszłodozjednoczeniaNiemiec.Już
napoczątkulatosiemdziesiątychXXwiekusytuacjapolityczno-ekonomiczna
całegoblokuwschodniegobyłakatastrofalna,asamagospodarkaradzieckanie
nadążałazapotrzebamisupermocarstwa,któregostatusZwiązekRadziecki
pragnąłutrzymać.Politykazbrojeniowaokazałasięzbytkosztowna,wzrastało
zadłużeniepozostałychpaństwsocjalistycznychukrajówkapitalistycznych.
PonadtonaczeleZSSRstalipolitycy,którzynierozumielisensunastępujących
wświeciezmian,copoważniewpływałonaosłabienieradzieckiegoautory-
tetumiędzynarodowego.UstaleniaKonferencjiBezpieczeństwaiWspółpracy
wEuropie,szczególnieteomawianewramachtzw.trzeciegokoszyka(posta-
nowieniaodnoszącesiędoludzkiegowymiarustosunkówmiędzykrajami
uczestniczącymiwkonferencjach),wymagaływprowadzeniazmian.Pań-
stwaobozusocjalistycznegozgadzającsiębowiemnatrzecikoszykprzyjęły
zobowiązaniedoposzanowaniaprawczłowieka,wzamianotrzymujączgodę
państwzachodnichnautrzymaniepolitycznegostatusquowtejczęścikonty-
nentuorazstworzenieszerszychmożliwościwspółpracyekonomicznej1.
TymczasemwzrastałarolaiznaczenieStanówZjednoczonychnaświecie.
AmerykaniewygrywaliwyścigzbrojeńzZSRRicorazsilniejwspieralian-
tyradzieckąopozycjęwkrajachobozusocjalistycznego.Ztegoteżwzględu
wzrastałytrudnościzutrzymaniemposłuszeństwawpaństwachsatelickich.
Osłabieniesystemurealnegosocjalizmubyłozauważalnewewszystkichpań-
stwachkomunistycznych,wtymtakżewZSRR.Próbęreformprzeprowadził
stojącyod1985rokunaczeleZwiązkuSowieckiegoMichaiłGorbaczow.Za-
powiedzianowprowadzeniegłasnosti,czylijawnościżyciapolitycznego,oraz
pierestrojki,czyliprzekształceniastosunkówspołeczno-politycznych.Pierwsze
oznakikryzysupojawiłysiępokatastrofiewCzarnobyluw1986roku-wy-
darzenieodbiłosiębardzoniekorzystnienaprocesiewdrażaniareformina-
raziłonaszwankmiędzynarodowyprestiżmocarstwa.Sytuacjaekonomiczna
1
G.-H.Soutou,LaguerredeCinquanteAns.LesrelationsEst-Ouest1943-1990,
Paris2001,s.563.
45