Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Żegluga
wroku1589,kilkanaściemiesięcypozwycięstwienadWielkąArmadą.
WtymobszernymkompendiummapikomentarzyBHakluytgłosiłideę
kolonialnąopartąnareligijnymigospodarczymekspansjonizmiewna-
dziei,żenadwyrężytokolonialneprzewagiHiszpanii”3.
Alewiemy,żeiRobinsoncierpinaówdokuczliwybrak,który
samokreślijakoniedostatekumiaru.JestprzecieżBzurodzenia
niszczycielemwłasnegoszczęścia”,niepotrafiBpowstrzymaćsięod
pokusy”inieposłuchałBdobrychradojca”.Nadzwyczajciekawe
spostrzeżeniewspólnedlaRobinsonaiGuliwera:człowiektonisz-
czycielwłasnegoszczęścia,ażejesttakowym„zurodzenia”,
przetomożnadomniemywać,żeów(auto)niszczycielskipęd
toelementludzkiejkondycji.
Niekiedywypływająwmorzezdradzeniprzezwszystkich,odarci
zwszystkichzłudzeń,adalekiekrajepozostająostatniąnadziejąwy-
wikłaniasięztrudnejsytuacji.GdyBgłębokamelancholia”opanuje
Doświadczyńskiego,pozostaniemutylkomorze,iwymuszonaokolicz-
nościamidecyzja,byBpuścićsięwtamtekraje”.Alemimoprzejmującej
melancholiibankrutazapiszedopracowanywszczegółachobrazstatku:
Okrętnaszbyłwojennyosześćdziesięciuarmatach;wiózłdoBatawiiurzęd-
nikówtamtejszejregencji.Opróczmajtkówiżołnierzybyłonaspodróżnych
kilkunastu4.
Sątowięchistorierodzącesięzbraku/stratyipokusy/
potrzeby,jakbyhistoriaZachodubyłaniemożliwabeztychdwóch
elementów,gdyżtoonepchałyczłowiekawBtamtekraje”,tam,gdzie
światbyłinnyniżdomowyiswojski.
3
G.Moroz,AGenericHistoryofTravelWritinginAnglophoneandPolish
Literature,Rodopi,Leyden-Boston2020,s.69.
4
I.Krasicki,MikołajaDoświadczyńskiegoprzypadki.W:idem:Pisma
wybrane,podredakcjąT.Mikulskiego,PIW,Warszawa1954,t.3,s.145.Dalej
oznaczonejakoMDznumeremstrony.
—11—
