Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WSTĘP
wy.Wtymcelupoetasięgałpometaforęidystanshistoryczny.Tak
tłumaczyłswojeintencje:
[ł]postanowiłem[ł]przekonaćludzi,żeto,coprzeżywają,niejest
czymśnadzwyczajnymijedynym,tylkopewnymwydarzeniemwsze-
reguinnych,żetakichzrywów,rewolucji,momentównadzieiiklęsk
wkażdympokoleniuzdarzasięprzynajmniejjedenczydwa,żeoca-
leniemnajwiększychzdobyczySolidarności,warunkiemocalenia
jestprzedewszystkimzdaniesobiesprawy,żenależyotymmyśleć
wsposóbhistoryczny.Jestnienamdaneżyćwwyjątkowymmomen-
ciepodczastysiącleciaistnieniapolskiejpaństwowości,niemyaku-
ratjesteśmynajważniejsinaświecie,tylkouczestniczymywczymś,co
maswojeodpowiedniki,niemówięanalogie,dlategożeprzywszelkich
podobieństwachiłatwościaluzjiRosjaaZwiązekRadzieckitozupeł-
niecośinnego.Natomiastwsensieludzkimtosąmechanizmybar-
dzopodobneipowtarzającesię.Ipotosięgnąłemnietylepohistorię,
ilepoobrazyohistorii.Chciałempokazać,żejużbyłotyluartystów,
którzypatrzylinatakiesamerzeczyizostawiliposobiepewnedzieła,
któreprzetrwałydonaszychczasów,alewmiędzyczasiezmieniłyzna-
czenie,albojestraciłyczyznowuodzyskałyinaprawdętrzebaotym
myślećwsposóbperspektywiczny,historyczny6.
*
Pikietapowstańcza,WigilianaSyberii,Zatrutastudniatoobrazy
znanekażdemuPolakowi.Sąwkażdympodręczniku,naokładkach
książek,wczasopismach.Nibyznane,wpisanewnasząpamięć,
ataknaprawdęmałoonichwiemy.Paradoksalnie,botaksięznimi
zżyliśmy,żewydajesięnam,żerozumiemyjedoskonale.Totylko
pozory,boteobrazywcaleniesąjednoznaczne.IdącślademJacka
Kaczmarskiego,którytrzydzieścilattemuopisałjewswoichpio-
senkach,próbujędoczytaćsięukrytychwnichznaczeń,rozwikłać
ichzagadkiitajemnice.
Chcętakżezadaćpytanie,czymjestdziśdlanastradycjaXIXipo-
czątkuXXwieku.Iledziśznaczyromantycznyparadygmatkultury
iżyciaspołecznegoiczytoprawda,żezniknąłonporoku1989?Ja-
cekdawnotemuzadawałpytaniaonaszstosunekdotradycjiihi-
storii.Czyodpowiedziałnanie,czymyznamynanieodpowiedź,czy
sąoneaktualne?Tylelatminęło,tylesięzmieniło,aostatniewy-
darzenia,katastrofaiżałobanarodowa,sprawiły,żemusimyprze-
myślećnanowostosunkipolsko-rosyjskie.Zapytaćocenęnaszej
niepodległości,którązapłacilinasiprzodkowie,aktóradziśczę-
stowydajesięnamwygórowanałDawnotemupisałAdamAsnyk:
