Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osobliwebytygatunkoweitekstowewichuwikłaniachkomunikacyjnych
45
Odwołującsiędowcześniejszychwłasnychustaleń,chcęprzypomnieć,że
gatunekwformiekolekcjitworzycałość(jestodrębnymbytemgenologicz-
nym),gdyżskładasięzróżnorodnychgatunkówtrwalewspółwystępujących
imakompozycyjne(strukturalne)orazfunkcjonalnezwieńczenie.Zwieńczenie
strukturalneoznaczaprzedewszystkimwystępowaniewyrazistejramyteksto-
wej(zwłaszczawinicjalnejprzestrzenitekstu)orazokreślonejzasadykompo-
zycyjnej.Wśródutrwalonychipowtarzalnychprawidłowościkompozycyjnych
możnasytuować:
1kompozycjęsylwiczną,wramachktórejgrupujesięwypowiedzimonote-
matyczneiizofunkcyjne,reprezentująceróżnegatunki,
1układyblokowe(obserwujesięprzytymnietylkołączeniewypowiedzijed-
norodnychpodwzględemgenologicznymwotwartelubzamkniętebloki,
lecztakżeparalelizmniektórychukładówblokowych),
1strukturęopartąnakontaminacji3.
Ważnymrysemstrukturalnegozwieńczeniajestwystępowanietytułuzawie-
rającegonazwęgatunkowąlubjejparafrazę,któraniemniejprecyzyjnieiden-
tyfikujegatunek.
Zwieńczeniefunkcjonalnepoleganamożliwościprzypisaniagatunkowi,
atakżejegotekstowymrealizacjom,określonejfunkcjiglobalnej(ogólnego
przeznaczeniakomunikacyjnego),którazwykleniejestprostąsumąfunkcjiga-
tunkówtworzącychkolekcję.Przykładowo,wkalendarzupojawiająsięzbiory
wypowiedziużytkowychiliterackich,tworzącezbiór,wktórymcelepoznaw-
czeiperswazyjnesplatająsięzludycznymi(WOJTAK,2001b:254;2006a:146;
2009d:308).Celekomunikacyjneprzypisywaneposzczególnymkomponentom
gatunkuwformiekolekcjimogątworzyćukładyhierarchiczne,koniunkcyjne
lubsubsydiarne.Osobliwośćpragmatycznegoaspektuwzorcawiązaćnależy
zbrakiemjednejregułyporządkującejrelacjenadawczo-odbiorczeiinnepara-
metrykomunikacyjne.Pierwotneprzeznaczeniegatunkuorazjegokomunika-
cyjnypotencjał,awięctakżemożliwościtransgresji,zależąodsferyinterakcyj-
nej,wktórejówgatunekfunkcjonuje.Polimorficznośćgatunku,zmiany
konfiguracjijegofunkcjiharmonizująnaogółzkomunikacyjnymtłem,conie
oznaczabrakudeterminacjiimmanentnych.
Podwzględemstylistycznymgatunekwformiekolekcjinieodbiegaod
standardowychgatunkówużytkowych.Jesttworemwielostylowym,opartym
3WOJTAK,2006a:145.Wartonadmienić,żewkonkretnychrealizacjachwymienionych
regułmogąsiępojawiaćbardziejsubtelnerozróżnienia.Granicemiędzykompozycjąsylwiczną,
blokowąimieszanąmogąsięzacierać.Por.WOJTAK,2001b:254:nWanalizowanymkalendarzu
obserwujemygrupowaniewypowiedzijednorodnychpodwzględemgenologicznymwotwarte
lubzamknięteblokiiparalelizmniektórychukładówblokowych,krzyżujesięwięcporządekte-
matyczny(ipragmatyczny)zformalnym”.Strukturęopartąnakontaminacjimanp.regulamin
kawalerii,będącyskrzyżowaniemschematuklasycznegoregulaminuiporadnika.Szczegóływ:
WOJTAK,2007c:282.
